De kennisachterstand van de eerstejaars kwam aan het licht nadat de UT een zogeheten instaptoets afnam op de eerste dag van het nieuwe collegejaar. Daaruit bleek dat slechts vier procent van de eerstejaars techniekstudenten aan de UT over voldoende wiskundekennis beschikt voor hun universitaire opleiding. Een dramatisch resultaat. `We schrokken enorm,' zegt EWI-wiskundedocent Geveling. `De studenten ook,' vult Lia van Asselt aan. Ze is vwo-docent en werkt één dag per week op de UT om de aansluiting met het vwo te verbeteren. `Studenten voelden zich overvallen omdat ze de grafische rekenmachine en het formuleblad niet mochten gebruiken. Ze zijn daar blijkbaar zo aan gehecht dat ze niet in staat zijn simpele berekeningen te maken.'
Door de manier van toetsen is het Geveling en Van Asselt gelukt zicht te krijgen op de knelpunten. `Studenten moesten de volledige berekening weergeven. We zagen daardoor op welke moment ze in de opgave vastliepen.' Dat deden de studenten bij de meest eenvoudige opdrachten. `Door het standaardgebruik van een rekenmachine zijn eerstejaars niet in staat met formules te rekenen en eenvoudige wortelberekeningen te maken.'
Tijd voor een inhaalslag dus. Eerstejaars met een onvoldoende voor de instaptoets ploeterden op vaste uren en onder begeleiding van een studentenassistent in groepen van twintig aan hun achterstand. `In het begin riep dit zeker weerstand op,' vertelt Geveling, `Waarom moeten wij deze simpele sommen maken, vroegen studenten zich af. Maar al gauw liepen ze vast. Het maken van eenvoudige opgaven bleek toch nog stroef te gaan.'
Na vijf weken bijspijker-wiskunde maakten de studenten een tweede toets. `Ze scoorden beter,' zegt Van Asselt. `Al blijven struikelblokken bestaan. Bijvoorbeeld: achttien procent scoorde voor de eerste toets een voldoende voor het omrekenen van formules; 38 procent deed dat tijdens de tweede toets. Een betere score dus, maar niet genoeg voor een technische studie aan de UT. Je hebt bepaalde wiskundevaardigheden nodig. Deze worden blijkbaar op het vwo niet meer genoeg geoefend.' De rectoren van de drie TU's stuurden onlangs een brandbrief naar de staatssecretaris van onderwijs Mark Rutte.
Van Asselt stelt dat het beheersen van de algebraïsche vaardigheden minder is geworden. `Met de invoering van de tweede fase voor de bovenbouw havo en vwo is de vrije pakketkeuze vervangen door zogenaamde profielen. Daar is niets mis mee. Maar tegelijkertijd is het studiehuis ingevoerd waar leerlingen meer zelfstandig en in groepjes opdrachten uitvoeren. Er wordt een beroep gedaan op het aanleren van meer algemene vaardigheden, ook belangrijk, maar je kunt de tijd maar één keer besteden. Het lijkt wel of ze de wiskundetaal, onontbeerlijk op een technische universiteit, niet meer spreken.'
De resultaten van de wiskundetoets komen tegelijk met het evaluatierapport Zeven jaar Tweede Fase, een balans. Hierin wordt vastgesteld dat de tweede fasestudenten minder positief scoren op het gebied van vakinhoudelijke kennis dan studenten uit havo/mavo oude stijl. Het ontbreken van basiskennis wiskunde valt hieronder.
Van Asselt vindt het moeilijk te beoordelen of de in recordtempo bijgespijkerde kennis beklijft of na verloop van tijd wegzakt. `Wiskunde moet zoiets zijn als zwemmen: iets dat je nooit verleert, mits je het een keer goed geleerd hebt. Of dat binnen vijf weken kan, durf ik niet te zeggen.'
Het wiskunde-herstel-onderwijs komt bovenop het reguliere werk van de twee docenten. `Een gigantische klus,' zegt Geveling, `maar wel noodzakelijk. Het is een duidelijk signaal. De eerstejaars weten waar ze staan. Het is nu aan hen.'
