`We hadden het opgestuurd naar het FD', vertelt Jaap Beernink. `Een redacteur belde ons daarna op en vertelde dat-ie het interessant vond en goed gedocumenteerd. Hij wilde het gaan gebruiken voor een verhaal.' Gilles Meijer: `Dat verraste ons wel.' Na publicatie in het FD kwamen er meer telefoontjes, onder meer van PricewaterhouseCoopers en Koninklijke Vopak.
De twee vrienden onderzochten in hoeverre de Nederlandse Corporate Governance code, ook wel de code-Tabaksblat genoemd, werd nageleefd in het bedrijfsleven. Om die vraag te beantwoorden bestudeerden ze de jaarverslagen van dertig Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen, waaronder Ahold, Unilever, Boskalis en Grolsch, en analyseerden ze aan de hand van een steekproef van veertig bepalingen uit de code, of bedrijven zicht hielden aan de wettelijke verplichting van comply of explain: voldoen aan de code óf uitleggen waarom niet.
Zo blijkt dat vijftig procent van de bedrijven niet voldoet aan de bepaling die stelt dat ondernemingen expliciet in het jaarverslag moeten aangeven dat hun interne risicobeheersings- en controlesystemen (die de kans op bijvoorbeeld fraude moet voorkomen) adequaat en effectief zijn. Beernink: `Met zo'n bepaling zegt het bestuur: we nemen verantwoordelijkheid voor zaken die eventueel mis gaan.' Dat de helft van de bedrijven niet voldoet aan die bepaling kan volgens Beernink en Meijer betekenen dat ze die systemen niet op orde hebben. `Maar het kan ook zo zijn dat ze dat wel hebben, maar bang zijn voor aansprakelijkheid wanneer er toch iets misgaat.'
Opvallend vonden beide studenten de relatie tussen naleving van de code en de anciënniteit van de Chief Executive Officer (CEO). Uit hun analyse blijkt dat wanneer een onderneming een relatief nieuwe CEO heeft (aangesteld na 2002), dat een positieve invloed heeft op de naleving van Tabaksblat. `Misschien wil een nieuwe CEO meer een stempel drukken op de onderneming', zegt Meijer. Beernink: `Het zou interessant zijn dat eens verder te onderzoeken.'
Bedrijven voldoen aan 84,5 procent van de bepalingen die de code-Tabaksblat kent. `Een goed resultaat', vindt het duo, zeker voor een vorm van zelfregulering. `Organisaties erkennen steeds meer het belang van corporate governance.'
