Een pittig lesje kennisvalorisatie en een `eerlijk' kijkje in de keuken van IBM in Amsterdam. Dat kregen vijftig getalenteerde Nederlandse studenten vorige week tijdens een tweedaagse masterclass voorgeschoteld. Onder de deelnemers zeven UT-studenten.
Twee intense dagen in Amsterdam met een paar uur slaap, maar wel een fel begeerde iPOD rijker, een soort MP3-speler. BIT-student Georg-Hendrik Haan is verguld en prettig verward. Hij maakt deel uit van het Twentse team dat door de vakjury als winnaar van de IBM Masterclass 2005 werd aangewezen. `Ik ben er blij mee, maar ook weer niet heel verrast,' vertelt hij. `Onze focus was afgestemd op de werkelijke waarde van de techniek voor de klant. Daar hameren ze hier constant op, dus daar hebben we ons consequent op gericht.'
De zeven deelnemende ploegen kregen de opdracht voor zeven divisies van Philips technische oplossingen te bedenken en uit te werken. Een casus met veel creatieve vrijheid waarbij de studenten in de huid van de klant moesten kruipen. Als input en inspiratie kregen ze vooraf drie lezingen van leading experts uit drie technologiegebieden.
Het betrof een korte case van twee dagdelen. Knopen moesten snel worden doorgehakt, geen tijd voor eindeloos gepeins. De opdracht leidde tot de nodige stress want als afsluiting moest ieder team de behaalde resultaten presenteren voor een gerenommeerde vakjury. Die lette op kwaliteit van de presentatie, creatieve inbreng, business-effectiviteit, haalbaarheid en teamwork. Bij de beoordeelvorming ging de jury bewust semi-wetenschappelijk te werk. `We hebben een mooi puntensysteem gehanteerd, maar gewonnen heeft het team waarvan wij intuïtief dachten: die willen we hier nog wel eens terug zien,' aldus de jurywoordvoerder.
Behalve complimenteus waren de deskundigen ook kritisch. `Team geel' had weliswaar creatieve ideeën uitgewerkt voor multi-channel marketing, maar verzuimd aandacht te schenken aan privacyaspecten, wat een marktintroductie danig kan bemoeilijken. `Team groen' kwam met een technisch sterk verhaal, maar de jury was niet overtuigd van de toegevoegde waarde voor de klant. Een derde team had zich goed verdiept in het jargon van de Philips-afdeling en hen, marketingtechnisch gezien, slim een probleem aangepraat. Maar zoiets dient in de praktijk subtiel te gebeuren: `de klant mag zich nooit ongemakkelijk voelen'.
Docent Kooijman van de Universiteit van Amsterdam is bij de slotpresentatie aanwezig en concludeert dat de studenten via `eerlijke cases' met de praktijk zijn geconfronteerd. `De insteek is multidisciplinair en erg businessgeoriënteerd, maar naar mijn smaak wat te bedrijfskundig en te weinig gericht op wetenschappelijke research.'
IBM-organisator Johan van Staalduinen geeft de hoogleraar gelijk. `We bezitten massa's patenten. Het scoren daarvan zit ons in de genen. Maar de harde research daarvoor vindt plaats in Amerika en Canada. Voor de vijfduizend IBM-medewerkers in Nederland betekent innovatie: voor de klant nieuwe, nog niet bedachte diensten leveren met meerwaarde. In plaats van op grensverleggende techniek ligt de nadruk op het combineren van de mogelijkheden die er liggen. Dat mag iemand die bij IBM in Nederland wil komen werken, best weten.'
Het winnende Twentse team bestond zoals gezegd uit zeven studenten, voorgedragen door EWI-docent Jan Schut. `Goed geregeld allemaal hier, geen halfbakken organisatie', vindt Mark Kattenbelt die bezig is met zijn master Computer Science. Behalve hij en Georg-Hendrik Haan draaiden ook Mark Timmer (Telematica), Dirkjan Bussink (HMI), Mark Oude Alink (Computer Science), Mattijs Ooms (HMI) en Rob Draaijer (Telematica) de twee intensieve IBM-dagen mee. De een vindt de opzet wel erg bedrijfskundig, de ander kan het wel waarderen dat bedrijfsleven en informatietechnologie dichter bij elkaar komen door op een abstracter niveau te kijken naar de mogelijkheden van de techniek die voorhanden is. `Wel jammer dat we weinig tijd hadden om de technische kant van het verhaal een beetje goed uit te werken', vindt Rob Draaijer.
Het is een gevoel waaraan een IBM'er in spe maar beter zo snel mogelijk kan wennen. Nicoline Braat bijvoorbeeld nam vorig jaar deel aan de IBM Masterclass en gaf zich na haar afstuderen op voor een vervolgtraject: het Extreme Blue internship. Twaalf weken lang kon zij met drie collega-studenten aan de slag om een zoekmachine te ontwerpen die rekening houdt met context. `Een vaag probleem, maar na drie maanden moesten we de bevindingen wel voor de directie presenteren. Op één onderdeel van dat werk wordt nu patent aangevraagd, maar veel tijd om er bij stil te staan is er niet. Ondertussen ben ik drie maanden bij IBM in vaste dienst en met die allereerste opdracht houd ik me niet meer bezig. Ik werk nu aan twee heel andere projecten.'
De wereld van IBM is een andere dan die van de universiteit. Van Staalduinen van IBM: `Universiteiten mogen wel eens wat trotser zijn op de dingen die ze ontdekken en ze moeten er wat slimmer mee omgaan. Nederland scoort hoog met wetenschappelijke publicaties, maar soms is het beter om eerst een beetje stilletjes te zijn over een ontdekking en te kijken of de kennis op de markt is te brengen. In Twente zijn ze op de goede weg: men maakt duidelijke onderzoekskeuzen en gaat die ook gewoon uitvoeren. Volgende week heb ik op de UT een afspraak met Peter Apers (wetenschappelijk directeur van het CTIT, red.) en Iddo Bante over het project e-Health, waarin wij participeren. De universiteit is goed in de kennis, wij brengen enabling technology in, onze softwarekennis en netwerkexpertise. Initiatieven als e-Health zijn voor ons spannend, omdat toekomstige gebruikers ook in deze projecten meewerken. Jammer dat Twente twee uur reizen hier vandaan ligt.'
Het winnende Twentse team tijdens de uitreiking van de iPOD's.
