De universiteiten mogen toch nog hopen dat ze meer geld krijgen dan het kabinet ze aanvankelijke wilde geven. De LPF-fractie en de linkervleugel in de Tweede Kamer zijn het nog oneens over de wijze waarop die meevaller gestalte moet krijgen.
De medestanders van de universiteiten en studenten zijn traditioneel in het linkerkamp te vinden. S inds de verkiezingen en de formatie hoort de PvdA daar weer bij. Vandaar dat de PvdA, net als GroenLinks, een streep wil halen door de 'efficiencykorting', oplopend tot 143 miljoen euro per jaar in 2006. De SP wil die bezuiniging voor komend jaar opzouten, in afwachting van het nieuwe regeerakkoord. D66 vraagt zelfs twintig miljoen extra voor het hoger onderwijs.
Onvermurwbaar zijn echter het CDA, oppositiepartij af en dus wat naar rechts opgeschoven, en de VVD. Daarmee ligt het lot van de instellingen in handen van de LPF. De meest wispelturige van de coalitiepartners heeft nog geen standpunt ingenomen over de bezuiniging op het hoger onderwijs.
Dat is opmerkelijk, omdat de politieke erven van Pim Fortuyn zich vooral hebben geafficheerd met de thema's (basis- en middelbaar) onderwijs, zorg en veiligheid. Onlangs zei voorziter Ed d'Hondt van de VSNU nog dat 'zijn' lobby voor de kenniseconomie vooral was stukgelopen op de komst van de LPF. 'Die opmerking laat ik graag voor rekening van meneer D'Hondt', zegt LPF-onderwijswoordvoerder Vic Bonke.
Deze voormalig rector-magnificus van de Maastrichtse Universiteit broedt op een idee om een einde te maken aan de 'vastgoedkwestie'. Ofwel: het probleem dat ontstaan is nadat de universiteiten in 1995 de gebouwen van het rijk cadeau kregen, zonder gecompenseerd te worden voor de kosten van herbouw en renovatie.
Dat idee is onderdeel van een groter plan om de universiteiten voor wat betreft onderwijs onafhankelijk te maken van het ministerie, en wel door de bekostiging direct door de student te laten plaatsvinden. Maar dan moet wel eerst de infrastructuur in orde zijn. En daarmee zijn we weer bij de gebouwenkwestie.
D'Hondt heeft begin dit jaar al een claim bij de Haagse politiek neergelegd van een half miljard euro eenmalig of 36 miljoen per jaar. Bonke houdt het op 360 miljoen, ineens of in termijnen. 'De rest van de kosten (die hij eveneens begroot op 360 miljoen, red.) kunnen de instellingen bij elkaar krijgen door hypotheken op hun vastgoed te nemen. Met die mogelijkheid wordt nu nauwelijks iets gedaan.'
De bodem voor het plan-Bonke lijkt, althans in Zoetermeer, niet geheel onvruchtbaar. Net voor de val van het kabinet had staatssecretaris Nijs aangekondigd ervoor te zorgen dat het vastgoedprobleem bij de ministerraad zou worden besproken (in het overdrachtdosssier van demissionair minister Hermans stond de benarde positie van de UT als gevolg van de vastgoedproblematiek met name genoemd, b.g.). En wellicht is het voor de linkse oppositie de laatste mogelijkheid om in ieder geval de universiteiten aan meer geld te helpen dan CDA en VVD voor ze in petto hebben.
