Een groep Europese universiteiten en uitgevers wil wetenschappelijke artikelen op het internet publiceren. Het 'Figaro-project' zou het monopolie van de grote uitgeverijen moeten doorbreken.
Wetenschappelijk publiceren moet sneller, makkelijker en goedkoper kunnen, vindt een groep wetenschappers en uitgevers. Op het internet is vreemd genoeg nog geen goed georganiseerd netwerk voor wetenschappelijke publicaties. Het Figaro-project wil daar verandering in brengen.
Figaro laat zich nog het best omschrijven als een soort archipel van wetenschappelijke tijdschriften op internet. De achtergrondondersteuning wordt gegeven vanuit de Universiteit Utrecht, de publicaties kunnen van allerlei onderzoekers komen.
Het project komt onder meer voort uit onvrede met de hoge abonnementskosten van grote wetenschappelijke tijdschriften en de monopoliepositie van hun uitgevers. 'We willen de spiraal doorbreken dat we voor tijdschriften meer moeten betalen, daardoor minder abonnementen kunnen nemen en daardoor weer meer moeten gaan betalen', zegt PR-medewerker Jennifer Smith.
In wetenschappelijke kringen is sympathie voor het initiatief. Professor Thomas Maschmeier van de universiteit Delft: 'Ik krijg wekelijks ongeveer acht papers toegestuurd van een pagina of dertig. Ik print ze uit, lees ze, beoordeel ze en stuur alle weer op naar het tijdschrift. Dat kost tijd en geld. De commerciële tijdschriften betalen er niets voor. Dan krijg je wrevel.'
Ziet Maschmeier brood in het initiatief? 'Het gaat erom druk te zetten', zegt hij. 'De muzieksite Napster veranderde de muziekwereld. Die invloed kan Figaro ook hebben. Maar het probleem is de 'peer review'. Ik krijg zeker één keer in de maand een artikel toegestuurd van iemand die een antizwaartekrachtmachine heeft gebouwd of zoiets, of zoiets. Ik moet alles geheim houden, zeggen ze, want de CIA zit hen op de hielen. Zulke gekken zitten ook op internet en die moet je zien te weren.'
'Peer review heeft onze prioriteit', zegt Smith. Maar het project staat nog in de kinderschoenen. Ze weet dus nog niet hoe dat systeem eruit gaat zien. 'Binnen Elsevier Science zijn wij ook bezig met publiceren op internet', zegt John Regazzi, directeur marktontwikkeling van Elsevier Science. 'De vraag bij initiatieven als Figaro is uiteindelijk hoe de financiering rondkomt.'
Smith kan over de financiële toekomst nog niets zeggen. Ze sluit niet uit dat uiteindelijk ook grote uitgeverijen als Elsevier een front office kunnen worden, 'want het staat niet vast wie de front offices kiest als we na de beginperiode verder uit gaan breiden.'
De Europese Commissie subsidieert het project met een som van 1,4 miljoen euro. Figaro loopt tot oktober 2004. Dan moet het systeem op eigen kracht verder.
