Nederland heeft prima onderzoek, maar het 'maatschappelijk rendement' ervan is te laag. Universiteiten moeten daarom meer doen aan kennisoverdracht. Dat betekent: samenwerken met bedrijven, actief octrooibeleid voeren en extra geld geven aan toepasbaar onderzoek.
Van het kabinet-Balkenende hoeven de universiteiten geen extra onderzoeksgeld te verwachten. Toch wil economieminister Heinsbroek van Nederland een concurrerende kenniseconomie maken, die kan 'excelleren in innovatie'. Volgens Heinsbroek en zijn onderwijscollega Maria van der Hoeven kan dat, door het bestaande onderzoeksgeld 'beter te benutten'.
Die woorden zijn veelzeggend. Want natuurlijk zal dit kabinet universiteiten aanzetten tot uitwisseling met bedrijven, tot actiever octrooibeleid en tot steun aan technostarters. Maar al die kennisoverdracht is niet genoeg: ook de ontwikkeling van nieuwe kennis moet meer op toepassing gericht worden. Met dat doel willen de bewindslieden zelfs de universitaire onderzoeksfinanciering aanpassen.
De verdeling van het geld moet meer gaan afhangen van bewezen kwaliteit. Daaronder verstaan Van der Hoeven en Heinsbroek volgens de begrotingsstukken ook 'toepasbaarheid'. Op die manier wordt de periodieke beoordeling van universitair onderzoek een minder vrijblijvende operatie dan nu. Eerst gaan de bewindslieden hierover met de VSNU praten. En die discussie kon wel eens een tijd gaan duren.
Bij het octrooibeleid wordt de discussie minder moeilijk. Het kabinet toont zich gevoelig voor de klacht dat de Europese octrooienregelingen, vergeleken met de VS, duur (het vijfvoudige!) en bureaucratisch zijn. De bewindslieden willen zich in EU-verband inspannen om de vastgelopen discussie over een efficiënt Europees 'gemeenschapsoctrooi' vlot te trekken.
Tegelijk wordt in december een OESO-rapport over octrooigedrag van universiteiten verwacht. Dan moet blijken of Nederland op dit punt echt zo achterblijft - en wat hieraan te doen valt.
Overigens blijft het ministerie van Economische Zaken zelf - ook in deze krappere jaren - een belangrijke financier van onderzoek, met een accent op toepassing en innovatie. De eerstkomende jaren blijven ICT en Life Sciences (en daarbinnen: genomics) de belangrijkste terreinen waarvoor extra geld beschikbaar is. Voor latere jaren worden nu alweer nieuwe 'veelbelovende' gebieden verkend, zoals: robotica, microsysteemtechnologie en scheidingstechnologie. De onderzoekers op die terreinen kunnen zich alvast warmlopen.
