De deelname aan GigaPort betekent voor het Telematica Instituut (TI) de grootste additionele inkomensbron naast de reguliere financiering vanuit overheid en bedrijfsleven. Doel van dit vierjarige programma is om het Nederlandse bedrijfsleven een voorsprong te geven in het gebruik van innovatieve internetapplicaties. Eind dit jaar eindigt Gigaport waardoor het TI nieuwe plannen moet smeden. Het overgrote deel van het GigaPort budget (50 miljoen euro) is gegaan naar het Utrechtse SurfNet dat hiervoor de ontwikkeling, de bouw en het beheer van een landelijk glasvezelnet verzorgt. Enschede is een van de hoofdlocaties van dit netwerk waarop alle steden met universiteiten, hogescholen en academische ziekenhuizen worden aangesloten. Voor de ontwikkeling van internetapplicaties in dit snelle netwerk stelde de overheid vier jaar geleden twaalf miljoen euro beschikbaar. Trekker daarvan werd het Telematica Instituut. Daarbij verplichtte het Enschedese kennisinstituut zich om 27 miljoen euro binnen te halen voor internetprojecten gefinancierd door derden. Een aanpak die past bij de manier van werken van het TI.
Kip/ei
'Die doelstelling is nu, ruim een half jaar eerder dan nodig, al gehaald. En ook over de inhoud van de afgeleverde projecten wordt in brede kring positief geoordeeld', zegt dr. Hermen van der Lugt, directeur van GigaPort Applicaties bij het TI. Maar helemaal gerust kan hij nog niet zijn. 'We hebben nog geen zekerheid over een mogelijk vervolg, gefinancierd uit de aardgasbaten van ICES/KIS. De tijd begint toch een beetje te dringen want GigaPort loopt aan het eind van dit kalenderjaar af.'
Van der Lugt werkt hard aan een vergelijkbare subsidieverstrekking voor GigaPort2. Hij is geen voorstander van een gescheiden budget voor SurfNet en het Telematica Instituut. Volgens hem is het juist belangrijk om de dure investeringen in het netwerk hand in hand te laten verlopen met het ontwikkelen van nieuwe internetapplicaties. Zo voorkomt men op voorhand lastige want later moeilijk op te lossen kip/ei problemen: mooie applicaties maar geen netwerk, of andersom.
Dip
Van der Lugt: 'Als Telematica Instituut slaan we ons aardig door de dip in de ICT-markt heen. We hebben de groeiverwachtingen wel wat getemperd maar de projecten lopen goed door. Dit jaar benaderen we het resultaat van 2001 zeker. We weten de bedrijven te vinden. Zij moeten de gedane investeringen, zoals bijvoorbeeld in UMTS, toch terug zien te verdienen met nieuw te ontwikkelen applicaties. Bovendien heeft internet zich ondertussen een volwassen plek verworven in het bedrijfsleven. Ik zie goede mogelijkheden om de resultaten die behaald zijn in onze business-to-business projecten van de laatste jaren door te laten druppelen naar de huiskamer. Dan kan je denken aan allerlei breedbandtoepassingen.'
GigaPort projecten in de gezondheidszorg kunnen die mening illustreren. Met het Dijkzigt ziekenhuis en de Daniel den Hoed kliniek, beide in Rotterdam, zette het Telematica Instituut een systeem voor teleconsulting op. Daarbij konden de artsen stapsgewijs wennen aan de gebruikte applicaties met speciale aandacht voor het uitwisselen van patiëntgegevens en de protocollen die daar bij horen. Het experiment is inmiddels uitgebreid naar het locale Leijenburg ziekenhuis in Den Haag. De bedoeling is om meer telematica in te gaan zetten in het opleidingstraject. 'Die geluiden komen uit de sector zelf. Wij spelen daar op in door vanuit onze expertise telematica-elementen in te brengen', aldus Van der Lugt.
Meebetalen
De gezondheidszorg kan er in de toekomst op die manier wel eens heel anders uit komen te zien. Zoals de relatie tussen ziekenhuis en thuiszorg. Waarom naar het ziekenhuis afreizen als men op afstand even goed een specialist kan raadplegen? Dat kan door gebruik te maken van vaste beeldverbindingen waarbij de patiënt benodigde monitorgegevens zelf invoert en vooraf digitaal opstuurt.
Van der Lugt: 'Het is waar dat lang niet alle consumenten beschikken over breedband en dat er een limiet zit aan de hoeveelheid mensen die geld over heeft voor zo'n aansluiting. Maar applicatiespecifieke financiers kunnen best investeren in zo'n netwerk. In dit soort zorgtoepassingen - en datzelfde geldt voor het onderwijs - is het goed denkbaar dat partijen als zorgverzekeraars en overheid meebetalen aan mijn breedband thuis. Door daar middelen in te zetten, kan men elders winst boeken. Op deze manier hebben we op wijkniveau al aardige businessmodellen gemaakt.'
Uitdaging
Daarom wil Van der Lugt op het vijfde kennisseminar GigaPort, de naar schatting 150 ICT-professionals en projectmanagers opnieuw uitdagen. Volgens hem is er veel meer mogelijk voor de branches waarin ze werken dan ze op het eerste oog denken. De ervaringen opgedaan tijdens de projecten bij grote bedrijven maken sommige toepassingen steeds geschikter voor het MKB. Met Syntens werkt het TI intussen aan twee projecten. Die richten zich op elektronische marktplaatsen en op samenwerking bij het beheer en het onderhoud van applicaties door derden. Van der Lugt: 'Belangrijk is dat we kunnen laten zien wat er kan; niet alleen technisch, maar ook hoe bedrijven en instellingen de techniek oppakken in hun manier van werken.'
Wireless campus
De relatie van het TI met de UT ziet Van der Lugt niet veranderen. Nauwe onderzoekssamenwerking is er met het CTIT, en er is een 'behoorlijke instroom' van UT-afgestudeerden. Naast het CTIT zijn er incidentele projecten met het Dinkelinstituut. Het TI ondersteunde het UT-initiatief van de wireless campus. Dat levert het TI onder meer experimenteermogelijkheden op met UMTS-applicaties nog voor dat deze draadloze en breedbandige techniek op grote schaal is ingevoerd.
