Expositie van self-made fotografe
De foto's uit de serie 'Avondland' van Lyde de Graaf, te zien in de Vrijhof, moeten de kijker aanzetten tot nadenken over de huidige westerse wereld. Maar hoofddoel blijft wel het genieten van kunst.
Als fotograaf is De Graaf autodidact. Na de HBS volgde ze een bibliotheekopleiding, maar tot fotografe ontwikkelde ze zich zonder cursussen. Doordat ze uit een fotograferende familie kwam, werd het vak haar eigenlijk met de paplepel werd ingegoten. Ze had al vroeg haar eigen camera en zat regelmatig bij haar vader in de doka.
Een ander element dat bijdroeg aan haar ontwikkeling is haar muzikale achtergrond. De Graaf: 'Ik heb altijd viool gespeeld in diverse ensembles en orkesten. Bach is voor mij de ongeëvenaarde meester. De ruimtes tussen de noten, het gevoel voor intervallen: zoiets komt terug in het componeren van een foto.'
Componeren lijkt bij deze kunstvorm niet op zijn plaats, maar De Graaf is geen gewone fotograaf. 'Avondland' bestaat uit geënsceneerde stillevens, ook wel table top-fotografie genoemd. Op een tafel maakt De Graaf een compositie en als achtergrond gebruikt ze een metalen plaat. Door daar verschillende lampen op te richten, krijg je dreigende wolken en een aparte zon. Op de voorgrond liggen spullen uit bijvoorbeeld eigen tuin.
In elk werk komt een dood dier voor. Ten dele zijn deze gemummificeerd. De dode beesten passen goed bij het thema: 'Een verbeelding van de ondergang van een kwetsbare, weerloze wereld door de onverschilligheid van onze westerse beschaving met zijn barbaarse en zinloze overdaad.'
Waarom speciaal dieren? De Graaf: 'Juist zij zijn het slachtoffer van deze wereld en het verslechterend milieu. Zij zijn weerloos.'
De Graaf werkte zo'n tien jaar aan de serie. De naam is afgeleid van een oude term: de Arabische wereld noemde het westen Avondland, aangezien de zon hier ondergaat. De Graaf borduurt hier op voort. 'Het lijkt allemaal prachtig hier, maar alles gaat ten koste van andere dingen. Je kunt nergens meer vrij lopen en rijden. Je hebt stukjes natuur ter grootte van een postzegel. We hebben welvaart, maar zijn niet zo blij en vrij als we zouden willen.'
Haar inspiratie vindt ze gewoon om zich heen. In alles kan ze iets zien. Ook in de asbak die op tafel staat. Het is een andere manier van kijken naar je omgeving. Nu De Graaf ouder wordt ziet ze veel van de natuur verdwijnen. 'Over dertig jaar ligt er alleen nog asfalt,' denkt de natuurliefhebster. 'Of de studenten de boodschap zullen zien? Ik hoop dat ze het willen zien.' Wel benadrukt ze dathet goed is dat de boodschap impliciet blijft. Hoofddoel is om te genieten van de mooie foto's.
Opening expositie door Martha Haveman, 25 april, expositieruimte Vrijhof, 16.30 uur, te zien tot 22 mei, uitgezonderd het weekend van de Batavierenrace.
