`Het was een tip van mijn studiecoördinator van de opleiding WWTS', vertelt de UT-studente. `En ik hou wel van schrijven, dus ik dacht: waarom niet? De essay titel stond vast: Why does Japan fascinate me? Verder was alles mogelijk, op één A4-tje.'
Maar eigenlijk wist Liesbeth niet meer dan de gemiddelde student over Japan. Wel was ze een keer op studiereis met Alembic naar Singapore en Thailand. En ze nam deel aan het Europees jeugdparlement met als onderwerp de handelsrelaties tussen Europa en Azië. `Vanaf dat moment was wel mijn belangstelling voor Azië gewekt.'
De essaywedstrijd werd dit jaar voor de 26e keer georganiseerd door het Japanse ministerie. Mensen uit alle landen van Europa doen er aan mee. Prijs: een tweeweekse studiereis naar, inderdaad, Japan. `In juni schreef ik mijn essay en in juli mocht ik op gesprek komen bij de Japanse ambassade in Nederland', vertelt ze.
Waar ging haar essay specifiek over? Liesbeth: `Ik was gefascineerd door het verschil tussen de Westerse cultuur, die het individu als uitgangspunt neemt en de Aziatische cultuur die de groep boven dat individu plaatst. Dat blijkt niet per se ten koste van het individu te gaan en zette me aan het denken over mijn eigen normen en waarden. Ik besefte dat ze niet algemeen geldig zijn. Verder was het voor mij als WWTS'er ook fascinerend om te zien hoe traditie en hightech elkaar in Japan over en weer beïnvloeden.'
En dat alles op één A-4tje? `Als je een klein lettertype gebruikt, kom je een heel eind', lacht Liesbeth.
De uiteindelijke selectie van dertig Europese essaywinnaars vond plaats in Japan. Als enige Nederlandse stapte ze op 25 oktober, samen met 29 andere Europeanen, in het vliegtuig naar Japan. `Dat internationale reisgezelschap was heel erg leuk. Zo sprak ik met een Noor over de walvisvangst, met een meisje uit Letland over de Russische minderheid daar en met een Franse jongen over de hoofddoekjeskwestie. Over het Europese lidmaatschap van Turkije had iedereen wel een mening. Om eerlijk te zijn: ik voelde me toen echt een Europeaan.'
Eenmaal in Japan wachtte de UT-studente een druk programma, met vooral veel culturele uitstapjes. Bezoeken aan tempels en musea werden afgewisseld met les in de traditionele theeceremonie, kalligrafie en zelfs bloemschikken. Maar ook waren er gesprekken met een parlementslid, studenten uit Japan en een overlevende van de atoombom op Hiroshima (1945). `Dat maakte veel indruk', vertelt Liesbeth. `Iedereen weet hoe afschuwelijk een atoombom is, maar door dat gesprek met haar drong de verwoestende kracht echt tot me door. Dit slachtoffer sprak heel open, maar dat gold ook voor de andere gesprekspartners. Gevoelige onderwerpen als WO II en de positie van vrouwen konden we gewoon bespreken. Dat had ik niet verwacht. Zo gaven ze ons een zeldzaam kijkje in de Japanse cultuur.'
Volgens de studente was het vanuit het ministerie van Buitenlandse Zaken dan ook de bedoeling om aan jonge Europeanen het echte Japan te laten zien, niet het Japan dat ze van tv kennen. `Wij zien dit land toch als een gesloten en uniforme samenleving'
Dat Japanners wat verlegener zijn dan Europeanen is een vooroordeel dat wel klopt, zegt Liesbeth. Dat leverde haar een grappige ontdekking op. `Japanse dames schamen zich voor geluidjes die ze op het toilet maken en trekken daarom van te voren al een keertje door. Nu kun je op elke damestoilet een muziekje draaien, zodat het de wc-geluiden overstemt. Trekken de dames niet meer zo vaak door en dat spaart het milieu. Slim bedacht.'
Haar reis was helemaal top. Luxe hotels, lekker eten, aardige reisbegeleiders. `Ik kan het alle studenten aanraden. Er zijn namelijk heel veel van dit soort essaywedstrijden. Ook voor andere landen.'
Stage lopen in Japan, dat zou een mooie uitdaging zijn. En er ooit gaan werken misschien ook wel. `Maar niet voorgoed, daarvoor ben ik teveel gehecht aan Europa. Wat me wel heel erg beviel: de straten zijn er brandschoon en de mensen vriendelijk en attent. Ook al is Tokyo één van de drukste steden ter wereld, niemand loopt tegen je op. Rekening houden met anderen, respect voor elkaar, is daar veel gewoner.'
Maaike Platvoet
Liesbeth Bouwhuis (rechts) met enkele reisgenoten in Japan.
