Uit het lood

| Redactie

Twee termen vallen op in het discussiestuk over vernieuwing van de sociale zekerheid. Als eerste: investering. "Van kostenpost moet de sociale zekerheid een investeringsproject worden". Dit konijn wordt vaker uit de hoed getoverd. Want de gedachte is zo mooi. Kostenposten, het woord zegt het al, kosten alleen maar geld. Terwijl investeringen geld opbrengen. Nu, dat laatste valt nog maar te bezien. Ik heb er niets op tegen dat we geld spenderen aan demente bejaarden, maar ik verwacht niet dat die investering ooit rendement zal opleveren. Een glimlach, als je geluk hebt, daar moeten we het voor doen.

Knapzak

Macro-economisch bezien is die investeringsgedachte sowieso bullshit. Investeringen gaan gepaard met afschrijvingen; dat vergeten die investerings­denkers meestal. En op macro niveau zijn afschrijvingen en kosten syno­niem. Vandaar dat de rijksoverheid ook nooit investeert in gebouwen, maar daar uitsluitend geld aan uitgeeft. Of bedoelen de discussianten wellicht dat we de maatschappij in zijn geheel als één groot investeringsproject moeten zien, waarbij geïnves­teerd wordt in onderwijs en studie, en waarbij werklo­zen, WAO'ers en AOW'ers worden afgeschreven?

Tweede opvallende term is rugzak. "De persoonlijke levenslooprege­ling (let op lettergreepgrens na de s, niet ervoor - hdb) laat zich vergelijken met een rugzak waarin iedere werknemer individuele rechten opbouwt." Uit die rugzak kan dan geput worden voor studie, zorgverlof, aanvulling op WW of WAO, of voor vervroegd pensioen. Cruciaal is hier het woordje of.

(De rugzak is niet nieuw. In het onderwijs wordt deze term gebruikt voor leerlinggebonden financiering. Een gehandicapt kind krijgt als het ware een zak met geld op zijn rug gebonden, waaruit zijn school kan putten voor aangepaste leermiddelen of extra begeleiding. Hoe groter de handicap, hoe groter de rugzak. En het kind kan zelf niet bij het geld. Dat klinkt sadis­tisch, een gehandicapt kind een rugzak opbinden waar het zelf niet bij kan, maar dat is wel precies waardoor het werkt.)

De backpacker van de discussiegroep zit straks met een probleem. Hoe groot moet zijn rugzak zijn? En geen rugzak is groot genoeg voor èn studie èn zorgverlof èn WAO èn WW èn vervroegd pensioen. Maar op het moment dat je moet bepalen of je rugzak ruimte laat voor studie of zorgver­lof weet je nog niet hoeveel ruimte voor WAO je nodig hebt. Na uitgebreide litera­tuurstu­die heb ik voor deze variant van het knapzakpro­bleem slechts één oplossing gevon­den: De knapzak van Douwe Dabbert. Daarin zit op ieder moment precies wat nodig is. Maar dit is dan ook een toverknapzak. Alleen wie in sprookje gelooft kan daarop vertrouwen. Voor anderen biedt een collectief stelsel meer sociale zekerheid.

Harold de Boer


Stay tuned

Sign up for our weekly newsletter.