De 62-jarige hoogleraar werkt alleen nog op vrijdag op de UT. De reactie komt dan ook vanuit zijn studeerkamer thuis, in Enschede. `Een heel mooie prijs', stelt Van Swaaij tevreden vast. `Waardering voor iets dat eigenlijk een soort hobby van me was. Ik houd me al vijfentwintig jaar met dit onderwerp bezig, maar heb er nooit meer dan tien procent van mijn tijd aan besteed. Steeds met één aio gewerkt. Ik denk dat collega's er wel eens besmuikt om hebben gelachen. Zo van, wat is Wim daar nou aan het doen?'
Nou, Wim hield zich al die tijd bezig met thermochemische technieken voor de omzetting van biomassa, materiaal van plantaardige oorsprong. `Vroeger wilde men biomassa in energie omzetten vanwege redenen als schaarste en leveringzekerheid. Nu gaat het er vooral om het CO2 gehalte van de atmosfeer niet te snel op te laten lopen. Biomassa is CO2 neutraal en draagt dus niet bij aan het broeikaseffect. Op die manier kan procestechnologie uitkomst bieden voor milieubelasting.'
Wat begon als een hobby, breidde zich langzamerhand uit tot de werkgroep Thermochemische Conversie van Biomassa, waar inmiddels vijf aio's werken, `samen met een aantal enthousiaste medewerkers, post-docs en studenten'. Sinds 2002 is TCCB een autonome eenheid, met Van Swaaij nog altijd aan het hoofd. `Tot mijn grote vreugde gaat men nu het belang van dit onderzoek inzien.'
De onderscheiding levert hem het beeldje `Il Dottore' van kunstenaar Eric Claus op en honderdduizend euro. `Dat is aardig', zegt hij. `Ik steek uiteraard een groot deel in het onderzoek. De groep kan wel wat nieuwe instrumenten gebruiken. En ik wil zelf wel een nieuwe computer.'
Van Swaaij ontving in zijn carrière diverse onderscheidingen. Meest recent was in 2000 de Hoogerwerff medaille als waardering voor zijn hele werk op het gebied van chemische procestechnologie. `Dat vond ik een prachtige onderscheiding omdat het een echte ingenieursprijs was', zegt Van Swaaij. `Maar wat ik nu heb gewonnen is ook heel mooi', haast hij zich te zeggen. `Dat de naam Shell aan de prijs is verbonden vind ik leuk. Ik heb van 1965 tot 1972 met veel plezier voor ze gewerkt.'
De hoogleraar is sinds kort met FPU, maar zit niet stil. Naast zijn onderzoekswerk neemt hij sinds kort weer plaats in de collegebanken. `Ik studeer tegenwoordig geschiedenis in Nijmegen', vertelt hij. `Ik wil het gebruiken om zelf wat te gaan schrijven over de geschiedenis van de wetenschap. Daarvoor moet ik eerst een aantal witte vlekken wegwerken.'
Op 9 november, een dinsdag, krijgt Wim van Swaaij zijn prijs uitgereikt door Jeroen van der Veer, voorzitter van het Comité van Directeuren van de Koninklijke/Shell Groep. De jury bestond uit vertegenwoordigers van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen.
De Koninklijke/Shellprijs gaat elk jaar naar een wetenschapper die zich verdienstelijk heeft gemaakt met onderzoek op het gebied van duurzame ontwikkeling en energie.
Jannie Benedictus
Wim van Swaaij
