Opmerkelijk

| Redactie

Hoe reageren mensen op anderen die het beter of slechter hebben? Geconfronteerd met een eenzaam persoon, reageert de een positief (`het valt met mij nog wel mee') en de ander juist negatief (`ik voel me ook zo alleen'). Uit een onderzoek van de Groningse promovenda Hinke Groothof naar sociale vergelijkingen blijkt dat mensen informatie over een ander sterk betrekken op zichzelf, maar dat hun reacties behoorlijk verschillen. `Mensen die sterk de neiging hebben om zich met anderen te vergelijken, reageren vaak juist negatief op anderen die het slechter hebben.'

Sociale vergelijkingen leiden vaak tot zeer tegenstrijdige reacties, blijkt uit het onderzoek van Groothof. Zij onderscheidt twee verschillende reacties: in een confrontatie met een ander reageren mensen in eerste instantie gevoelsmatig. Een succesvol mens kan bij iemand positieve reacties oproepen in de zin dat hij ook zo zou willen zijn of hoopt dat hij zo zal worden. Direct daarna volgt een veel rationelere reactie: iemand beseft dat hij zelf minder succesvol is en geeft daarmee een negatief oordeel over zichzelf. Het omgekeerde gebeurt bij confrontaties met iemand die juist weinig succesvol is. Geconfronteerd met iemand die lage cijfers haalt, kan een student negatieve gevoelens ervaren, maar daarna bedenken dat zijn eigen resultaten een stuk beter zijn. Groothof: `De tegenstelling tussen deze primaire en secundaire reacties kwam veel sterker naar voren dan ik had verwacht.'

Er is een groot verschil tussen vergelijken en identificeren, vervolgt Groothof. `Als je je met een ander vergelijkt, zoek je op een analytische manier naar verschillen en overeenkomsten. Mensen die willen excelleren voelen zich vaak prettig als ze merken dat hun prestaties beter zijn dan die van anderen. Zodra je je met iemand identificeert, overheerst het gevoel. Dan herken je jezelf in een ander of zie je iemand als een rolmodel. Dat merk je bijvoorbeeld bij fans van popsterren of voetbalhelden. Als je het gevoel hebt dat iemand voor jou een voorbeeld is, dan ben je gemotiveerd om het net zo goed te doen. Een van de stellingen in mijn proefschrift is dan ook: identificeer jezelf met toppers en vergelijk je met tobbers.' (bron: Rijksuniversiteit Groningen).


Stay tuned

Sign up for our weekly newsletter.