Jonge wetenschappers met een zekere reputatie komen in aanmerking voor de Vidi-subsidie van NWO. Het is een logisch vervolg op de Veni-subsidie voor beginnende onderzoekers. Wie hier wil winnen moet al wat hebben neergezet, ofwel: een eigen vernieuwend idee zelfstandig tot ontwikkeling hebben gebracht. Binnenkort is ook de toekenning van Vici-subsidies te verwachten
Het is de waardering voor zijn werk die dr. Claus-Dieter Ohl (34) van de leerstoel vloeistofdynamica van de hoogleraren Lohse en Prosperetti, het meest tot tevredenheid stemt. `We beoefenen hydrodynamica waarbij heel grote snelheden een rol spelen en niet de lage snelheden waarbinnen de meeste organische functies, zoals de bloedsomloop, zich afspelen. Dat deze relatief kleine tak van onderzoek voor medische toepassingen erkend wordt, is voor mij de grootste winst.'
Als naijleffect van de toediening van akoestische golven - om nierstenen te verwijderen - blijkt dat celmembranen zich kunnen openen op een non-destructieve manier. Door de schokgolf expanderen de vloeistofmoleculen in het lichaam. Daarna vallen ze zeer snel weer terug waardoor zich bellen vormen. Deze kunnen op hun beurt de celmembranen doordringen zonder deze blijvend te beschadigen. Dat opent diverse denkbare behandelmogelijkheden zoals nieuwe manieren om medicijnen toe te dienen of de toepassing van zeer lokaal gerichte gentherapie.
Voor het überhaupt zover is, moet eerst meer bekend worden over het gedrag van vloeistoffen en bellen bij hoge snelheden. Voor die studie krijgt Ohl met de Vidi-subsidie alle gelegenheid. Naast het aanstellen van zichzelf kan hij een aio in dienst nemen. Ook zijn er mogelijkheden om experimenteer-apparatuur te kopen. Die is in dit vakgebied niet goedkoop. Zo maakt Ohl gebruik van de snelle opnamemogelijkheden van de Brandaris die de UT samen met de Erasmusuniversiteit in Rotterdam ontwikkelde. Daarmee zijn in vloeistoffen `microscopische film-opnamen' te maken van vloeistofstromen met een snelheid tot honderd meter per seconde.
Ohl: `Ik hoop dat we over vijf jaar een betrouwbare methode hebben ontwikkeld om celmembranen te doordringen en als we daarbij, in een vervolgonderzoek met het BMTI, een praktische toepassing nader kunnen bestuderen, bijvoorbeeld een nieuwe manier om medicijnen toe te dienen. We willen een soort belletjes-gedreven micro-injector ontwikkelen die snelheden kan halen van 300 meter per seconde.'
`Dit is mijn tweede poging voor een Vidi-subsidie. Het BMTI wilde de aanvraag ondersteunen. Dat is nodig want zij bekostigen dertig procent van het onderzoek. Het vinden van een samenwerkend instituut is de eerste stap. Daarna beoordelen drie referees het onderzoeksvoorstel. Tot slot moet de wetenschapper zijn voorstel mondeling toelichten en dit tijdens een kritisch interview verdedigen. De competitie is hard, maar dat maakt de beloning natuurlijk des te groter.'
De tweede Vidi-toekkening is voor dr. Ling Feng (36) van het CTIT. `In haar werk staat het datamanagement-aspect in een sensornetwerk centraal,' zegt professor Peter Apers die als woordvoerder optreedt omdat Ling Feng vanwege familieomstandigheden in China verblijft. `We zijn verguld met de toekenning. Het is een belangrijke bevestiging dat we goed zitten met de richting die we in ons onderzoek zijn ingeslagen.'
Volgens Apers weet Ling Feng met haar onderzoek een brug te slaan tussen twee Bsik-projecten: MultimediaN en Smart Surroundings. Apers: `In een sensornetwerk is het belangrijk dat een ondersteunend systeem echt iets met de aangeboden informatie kan doen en pro-actief met de gebruiker mee kan denken. Dat kan bijvoorbeeld door relevante documenten in een vergadersituatie aan alle betrokkenen deelnemers ter beschikking te stellen, zoals diagnosefoto's in een ziekenhuis. Ook zijn toepassingen denkbaar voor het geval iemand een reis wil ondernemen. Het systeem kan dan alvast voor de gebruiker nagaan of hotels beschikbaar zijn en een reisschema voorstellen die rekening houdt met de vertragingen op dat moment.
`Het werk van Ling Feng staat dicht bij de gebruiker. Om die reden moet ze een deel van de gebruikerswereld modelleren. We willen met het subsidiegeld - en samen met andere projecten - een omgeving op de UT inrichten waar met sensornetwerken en bijbehorende ondersteunende systemen volop geëxperimenteerd kan worden, door medewerkers en door studenten.'
Egbert van Hattem
Claus-Dieter Ohl
