'Wat worden we warm van het Twente Web'. Onder deze titel schreef C.van Hoogmoed in het nummer van 16 november over 'een nieuw tijdperk met ongekende communicatiemogelijkheden'. Ik vermoed dat zijn artikel ironisch bedoeld is, toch lijkt het me goed om, voor hen die dit niet begrepen, er kort op te reageren.
'Wehkamp': Van Hoogmoed stelt dat het vacuüm tussen 'zwaar' wetenschappelijke toepassingen' en 'infantiele spelletjes' snel zal worden opgevuld. Waarmee? In zijn artikel noemt hij slechts voorbeelden waarbij de 'informatie' voornamelijk in een richting stroomt: iets in encyclopedie opzoeken, reclame tot zich nemen, iets electronisch kopen, 'downloaden en printen'. Niets over zelf creatief en inventief bezig zijn en dan 'uploaden'. Niets over (o.a. wetenschappelijke en politieke) discussies via E-mail 'lijsten'. Dat sluit naadloos aan bij de reclame van Philips dat je met hun nieuwste CD-i 'het net op kan'. Maar het toetsenbord ontbreekt, reageren op de aangeboden 'informatie' is niet mogelijk, er is geen interactiviteit, het essentiele kenmerk van echte 'communicatie'.
Met oude media als krant, radio en TV kon dat niet, Internet als infrastructuur maakt dat op grote schaal mogelijk. Hierover heeft een belangrijke discussie plaats gevonen op de lijst van de digitale burgerbeweging: [email protected], de moeite waard om op in te tekenen nu studenten van de UT toegang tot Internet hebben!
'Wittgenstein': deze filosoof heeft iets gezegd als 'Wovon man nicht sprechen kann davon soll man nicht reden'. Misschien had hij op het oog dat je niet over dingen mee moet praten waarvan je weinig of niets weet: dan past luisteren. Misschien ook dat je geen woorden moet gebruiken waarvan de betekenis niet duidelijk is. Reclamemakers en politici doen echter niet anders. Woorden als internet, digitaal, electronische snelweg, World Wide Web zijn zeer effectief om 'luidkeels' reclame voor bepaalde producten te maken en om de aandacht af te leiden van de werkelijke problemen en verantwoordelijkheden. Zelfs voor een redelijk intelligente UT-student is het moeilijk zich niet in deze maalstroom mee te laten slepen.
Een lijst waar men in onderlinge discussie de betekenis van begrippen en woorden beter en scherper probeert te begrijpen is [email protected]. Deze lijst, een initiatief van de filosofie faculteit van de Vrije Universiteit, heeft als voorlopige werktitel 'Discussions on Philosophical Bases of Managing the Information Society'. Ook boeiend om op in te tekenen!
Het 'Woord': woorden dienen de communicatie, zowel met belangrijke personen uit het verleden (via boeken) als met tijdgenoten (via publicaties, telefoon en internet). Ze dienen om gedachten uit te drukken en maken het mogelijk om gezamelijk over belangrijke problemen goed na te denken. We reiken elkaar ideeën aan en leveren kritiek op elkaars ideeën. Dat is een ideale omgeving om in te leren en wijzer te worden. Ze verbinden de grijze massa tussen je oren met andere grijze massa's tot een grote massa waar iets moois, zinvols en nuttigs uit kan opbloeien.
Nu ik het toch over filosofie, woorden en wijsheid heb wil ik eindigen met een citaat uit het evangelie van Johannes: 'In den beginne was het Woord ... en het Woord was God ... en het heeft onder ons gewoond.' Die tekst begrijp ik ook niet volledig: blijkbaar iets 'wovon man wohl sprechen aber nicht reden kann'. Toch geeft hij te denken over wat wij met onze woorden, ook op Internet, doen.
Arie Dirkzwager, ([email protected])
(voormalig hoogleraar Instrumentatietechnologie bij de faculteit Toegepaste Onderwijskunde).
