Vader en zoon die zich eendrachtig zorgen maken over hun financiële toekomst -het tekent de sfeer van de UT-voorlichtingsdagen, afgelopen week. De tempobeurs en vooral de komst van een prestatiebeurs lijken voor de komende generatie studenten reden om de keuze voor een vervolgstudie serieuzer dan ooit af te wegen.
Komt het wetsvoorstel voor de prestatiebeurs van minister Ritzen door de Tweede Kamer - en er is weinig reden daar aan te twijfelen - dan wacht de scholieren die komend jaar aan de UT beginnen een streng studieregime. Studenten moeten dan binnen zes jaar (voor sommige technische studies zeven jaar) hun bul halen. Wie er langer over doet of stopt met de studie krijgt een torenhoge rekening gepresenteerd. De als lening uitgekeerde beurs wordt dan niet omgezet in een gift. Voor propaedeuse-studenten gaat bovendien de temponorm omhoog van vijfentwintig naar vijftig of zelfs zeventig procent.
Studiestad
'Er wordt bij ons in de klas regelmatig over de prestatiebeurs gesproken', zegt Saskia van Megen (15 jaar, 4 VWO) uit Roermond. 'Je ziet dat veel mensen kiezen voor de HTS, dan is het risico dat ze de studie niet afmaken kleiner. Dat zijn vooral de, hoe zeg je dat, de rijtjeshuistypes. Waar ze het thuis niet zo breed hebben.'
Volgens Chris Delnooz (19, 6 VWO), ook uit Roermond, kiezen scholieren nu sneller voor een studiestad dicht bij huis. Thuis blijven wonen is immers goedkoper dan op kamers gaan. 'Ze gaan liever naar een HBO in Sittard dan naar Enschede of Nijmegen. Veel van mijn vrienden zeggen: ver weg studeren, dat wil ik mijn ouders niet aandoen. Gelukkig verdienen die van mij wel genoeg.'
Ook het Nijmeegse centrum IOWO, dat de effecten van de tempobeurs onderzocht, merkt in een vorige week vrijdag verschenen rapport op dat de draagkracht van de ouders belangrijk is geworden bij het kiezen van een studie. Volgens de onderzoekers speelt sociale status en afkomst van studenten sinds de invoering van de tempobeurs vooral een rol bij studenten die voortijdig stoppen met de studie. Bij te magere resultaten 'staken veel studenten uit armere milieus hun studie en vele uit de rijkere milieus gaan gewoon verder', concludeert de onderzoeksinstelling.
Met die 'tempo- maatregel' zijn de meeste middelbare scholieren die afgelopen vrijdag de UT bezochten het wel eens. Het aantal studenten dat de propaedeuse haalt is als gevolg van die regel immers aardig opgeschroefd. 'Het is goed dat we achter de broek gezeten worden', zegt een gymnasiast die opteert voor een studie Bestuurskunde aan de UT. 'De tijd van lanterfanten is voor de studenten voorbij, en eigenlijk is dat maar goed ook.'
Motivatie
Dat staat haaks op de folder die de aankomende UT'ers afgelopen vrijdag krijgen uitgereikt. 'Studeren in Enschede. Dat is blokken, blokken en nog eens blokken', grapt de brochure. Wie het glanzende papier openslaat leest'Denkt mijn moeder' en ziet acht vrolijk gekleurde plaatjes van dansende, brallende, uitslapende en flirtende UT-studenten. Het voorlichtingsmateriaal is nodig aan revisie toe, menen de eerstejaars-in-spé. Van alle kanten krijgen ze te horen dat een weloverwogen keuze noodzakelijk is.
'Het eerste jaar is geen pretje', geeft studentendecaan drs. J. Ham een voorschot bij de opening van de tweede voorlichtingsdag, vrijdagochtend. 'De studie is niet zo uitdagend in het begin, je hebt veel abstracte, theoretische vakken.' Ham laat geen moment onbenut om aan te geven dat studeren hard, heel hard werken is. 'Als je van negen tot half zes colleges en practica hebt gevolgd, kan ik me voorstellen dat je geen zin hebt 's avonds te studeren. Maar het moet wel.'
Collegelid dr. ir. F. Schutte doet er vervolgens nog een schepje bovenop, ondanks de tegenvallende inschrijvingen voor het komende studiejaar. 'Dit is een universiteit en daar moet je werken. We zijn blij met uw komst, maar een gemotiveerde keus voor een andere universiteit is beter dan een ongemotiveerde keus voor Twente. Daar hebben jullie niets aan en daar hebben wij niets aan.'
Dat kregen de aankomende academici meer te horen. Sterker nog: ze zijn er zelf nog het meest van doordrongen dat studeren meer dan ooit een serieuze zaak is. De universiteiten zullen, zo lijkt het, in de toekomst bevolkt worden door een generatie studenten voor wie hard werken en slim calculeren voorop staat. 'Lang leve de lol' is uit, een serieuze blik en het grondig vergelijken van het aanbod aan opleidingen en studieprogramma's is in.
Hardrocker
'Ik ben vooral in de programma's van de opleidingen geïnteresseerd', zegt Menno Graafland (5 VWO) uit Arnhem. 'Je moet toch serieus iets voor de toekomst zoeken. En daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen.' Hij is een van de twee hardrockers uit Arnhem die aan een tafeltje in de Vrijhof bier drinken, de stoffen voorlichtingstas vol met materiaal over Werktuigbouwkunde en Technische Natuurkunde. Delft of Twente, daaruit kiezen ze. De sfeer van de UT is onovertroffen, geven ze meteen toe. Maar dat geeft niet de doorslag, integendeel. 'Het is belangrijk dat je in één keer goed kiest', zegt klasgenoot Friso Backer uit Velp. 'Je hebt simpelweg de tijd niet om over te stappen. Studeren de leukste tijd van je leven? Ik vraag het me af.'
