Verlaten fabrieksterreinen en andere materiële sporen van ons industrieel verleden staan dit jaar in de schijnwerpers. 1996 is het jaar van het industrieel erfgoed, bedoeld om cultureel waardevolle gebouwen en objecten voor de sloophamer te behoeden. Twente is natuurlijk rijk aan dit erfgoed en Techniekmuseum HEIM en Museum Jannink wijden er momenteel beide een expositie aan.
De belangstelling voor industrieel erfgoed is in ons land pas de laatste tien jaar op gang gekomen. Het jaar van het industrieel erfgoed komt dus ook weer niet helemaal uit de lucht vallen. Vaak bieden de verlaten fabrieken een prachtige sfeer om er iets anders van te maken. In de theaterwereld zijn de Westergasfabriek en het Transformatorhuis klinkende namen. Een fabriekshal ademt een sfeer, en moderne theatergroepen zijn dol op het spelen 'op locatie', die een wezenlijk onderdeel is van het stuk. Dit in tegenstelling tot een gewone theaterzaal, die niet meer is dan een standaard omgeving en geen rol speelt in het stuk. Ook restaurants nemen graag hun intrek in niet al te grote, maar wel opvallende monumenten. En voormalige fabrieken zijn soms in gebruik als museum of dienen als huisvesting. Twente sterft van het industrieel erfgoed. Een deel is al tot momument verklaard of heeft een andere bestemming gekregen, maar veel oude complexen liggen er vergeten of verloren bij. De locale overheid lijkt hier niet echt tot de keuze van bewaren of slopen te kunnen komen. Al te desolate en ingevallen fabrieken leveren weliswaar misschien aardig beeldmateriaal voor een kunstenaar, maar omwonenden krijgen wellicht het gevoel op een vuilnisbelt te wonen, zoals bij het zwartgeblakerde fabrieksterrein aan de Roomweg in Enschede.
Afgelopen zaterdag waren veel industriële momumenten toegankelijk in het kader van de Monumentendag. Maar daarmee is de belangstelling voor het industriële erfgoed nog niet voorbij. In Enschede en Hengelo zijn op de Wetenschapsdag, 6 oktober, wandelingen uitgezet langs industriële monumenten. De wandelingen staan onder deskundige leiding. Aanmelden is mogelijk via de internetpagina van de Volkskrant.
Museum Jannink in Enschede, dat zelf een voormalige textielfabriek is, exposeert momenteel werk van de schilder Rein Nijhof. In het algemeen wordt fotografie gezien als het juiste middel om het karakter van de industrie vast te leggen. Schilderkunst lijkt in eerste instantie minder te stroken met het dynamische karakter van de industrie. Met zijn diverse technieken slaagt Nijhof er echter in om de industriële complexen boeiend weer te geven. Het techniekmuseum HEIM vlakbij het centrum van Hengelo is gehuisvest in het voormalige Twentsch Centraal Station TCS, een electriciteitscentrale uit 1900. Hengelo was en is meer dan Enschede het industriële hart van Twente en kende naast textielindustrie een variatie aan metaal- en elektrotechnische industrie. Het museum biedt een afspiegeling van Hengelo's industrieel verleden.
Museum Jannink, Haaksbergerstraat 147, tel. 053-4319093. Geopend di-vr 10.00-17.00/za-zo 13.00-17.00. Entree f 3,-/ MJK en CJP gratis. Techniekmuseum HEIM, Bornsestraat 7, 074-2430054. Geopend di-zo 14.00-17.00. Entree f 4,-/CJP f3,-/MJK gratis.
