Minister Wijers stelde vorig jaar in zijn nota 'Kennis in beweging' de vorming van een beperkt aantal topinstituten voor die met het oog op de internationale concurrentiestrijd de technologische infrastructuur van Nederland moeten gaan versterken. Wijers trekt hiervoor 55 miljoen gulden uit. Het bedrijfsleven moest voor 1 mei aan EZ laten weten op welke economisch relevante terreinen het een topinstituut gevestigd wilde zien. Er zijn ruim vijftien plannen aangemeld (zie elders in deze krant).
Kern van de genoemde alliantie van twintig zijn de bedrijven op het gebied van elektronica, computertechnologie en telecommunicatie die nu al in het TRC participeren (Philips, IBM, KPN, Lucent Technologies/AT&T), aangevuld met de eveneens bij het TRC betrokken ING-bank. Tot de groep behoren verder softwarehuizen (BSO, Cap Volmac), uitgevers (VNU, Elsevier), banken als ABN-AMRO, de Nederlandse Spoorwegen en pensioenverzekeraar ABP.
Het was overigens al geruime tijd bekend dat de vestiging van een technologisch topinstituut telematica in Twente - gebaseerd op de combinatie van TRC en het interfacultaire Centrum voor Telematica en Informatie Technologie (CTIT) - goede kansen heeft. Daarom maakte de UT eind vorig jaar ook al duidelijk - onder meer op de Dies Natalis - dat zij haar kaarten voor het binnenhalen van een topinstituut op dit vakgebied heeft gezet.
Het consortium van twintig bedrijven dat op initiatief van het TRC bijeen is gebracht, stelt in het nog vertrouwelijke plan voor om in zo'n toekomstig topinstituut telematica onderzoek te gaan doen naar multimediatoepassingen en naar de inzet van telematica bij 'business process re-engineering' (virtuele modellering van organisatieveranderingen) en bij bedrijfsoverschrijdende samenwerking in ontwerpprocessen.
Het sinds 1993 operationele TRC doet al volop wetenschappelijk onderzoek naar telematica. Er werken nu circa 35 onderzoekers, deels in samenwerking met het interfacultaire onderzoeksinstituut CTIT. De helft van het werk wordt gefinancierd door de geldschieters van het TRC (Philips, IBM, KPN, Lucent Technologies en ING). De rest is contractonderzoek.
De wetenschappelijk directeur van het TRC, prof.dr.ir. C. Vissers, was niet bereikbaar voor commentaar. Prof.dr.ir. I. Niemegeers, wetenschappelijk directeur van het CTIT, zegt evenwel verrast te zijn door het bericht in het Technisch Weekblad. 'Voor mij is dit bericht nieuw, ik kan de betrouwbaarheid ervan ook niet bevestigen', aldus Niemegeers. Dat die groep van twintig bezig was met een plan wist hij wel. 'En dat een topinstituut telematica op brede steun zou kunnen rekenen was ook duidelijk.'
Het voorstel is volledig zonder bemoeienis van CTIT of UT tot stand gekomen: 'EZ heeft welbewust een aanpak gekozen die afwijkt van wat normaal is in dit soort situaties: men laat het initiatief aan de markt. Pas als EZ de beste plannen heeft geselecteerd zullen ook universiteiten en technologische instituten erbij worden betrokken', aldus Niemegeers.
De race is dus nog niet gelopen. De door de diverse consortia ingediende plannen zijn slechts voorlopige voorstellen die EZ via de KNAW door deskundigen zal laten beoordelen. Vervolgens wordt een beperkt aantal groepen uitgenodigd om een definitief voorstel en businessplan in te dienen. Danmoeten de deelnemers ook aangeven hoeveel geld zij zelf willen investeren. Daarna pas beslist minister Wijers welke initiatieven de status van topinstituut krijgen en mogen meedelen in de subsidiepot van 55 miljoen. De bedoeling is wel dat dit alles nog deze zomer zijn beslag krijgt.
Volgens drs. L. van Loon (Bureau Beleidsondersteuning) staat de UT voorlopig weinig anders te doen dan het verdere verloop van de procedure maar gewoon af te wachten. 'Wij kunnen als UT ten aanzien van de technologische topinstituten geen enkel financieel commitment aangaan, ook al omdat we nu formeel geen enkele relatie tot de initiatiefnemers hebben. Wij zijn helemaal geen partij en kunnen dus niets doen.' Wel zal de UT gewoon doorgaan met haar eigen beleid inzake (UT-)topinstituten.
Van Loon geeft het TRC overigens een goede kans. 'Het TRC is eigenlijk een technologisch topinstituut avant-la-lettre. Het is immers een onderzoeksinstituut waaraan grote bedrijven een financiële bijdrage leveren en dat ook al een intensieve relatie heeft met de universiteit. Andere initiatieven, zoals polymeertechnologie, hebben meestal wel een of ander onderzoeksinstituut als basis, maar nog niet zo'n eigenstandige organisatie.'
