Digibeten aan de macht

| Redactie

Maurice de Hond is het type computerfanaat dat technofoben doet sidderen. Niet omdat hij zijn toehoorders overspoelt met onbekende termen als ATM of IP, nee nog veel erger, hij voorspelt een digitale revolutie waaraan zelfs zij niet zullen ontkomen. De Hond was vorige week donderdag een van de sprekers tijdens het gezamenlijke lustrum-symposium van de faculteit Informatica en de studievereniging Inter-Actief. Uitgangspunt van zijn lezing was de stelling: 'De wereld van de atomen gaat langzaam over in een wereld van bits' (Being Digital, Negropontes).

Langzaam is daarbij een betrekkelijk begrip. De Hond was in 1981 de trotse bezitter van een van de eerste pc's. Die kostte toen nog vijftienduizend gulden en had geen harde schijf. Voor de leek mag er sinds die tijd sprake zijn geweest van een niet bij te benen ontwikkeling in soft- en hardware, De Hond meent dat we nu pas hooguit aan het begin van de digitale revolutie staan.

Tot nu toe was de automatisering intern gericht met kostenbesparing als doel en de boekhouding en produktie als lijdende voorwerpen. De meerwaarde die automatisering voor een organisatie kan hebben, bijvoorbeeld een verkorting van de levertijd en dus een grotere dienstverlening, werden door gebrek aan kennis niet als uitgangspunt genomen. 'Het is moeilijk visies te ontwikkelen als je amper begrijpt wat er vandaag gebeurt.'

Inmiddels is de computerdichtheid binnen en buiten bedrijven enorm gegroeid. Al die machines kunnen bovendien via het Internet worden verbonden en dat betekent volgens De Hond dat het nu pas echt interessant wordt. 'Het gaat nu voor bedrijven om de relatie met (potentiële) klanten, om de verkoop en die genereert de omzet.' Opnieuw ontgaat echter veel mensen de essentie van deze ontwikkelingen, hoewel de consequenties daarvan 'kolossaal' zijn.

Wat gaat er namelijk in de visie van De Hond gebeuren? Om de verstrekkende gevolgen van de nieuwe communicatietechnologie goed door te laten dringen gebruikt hij de telefoon als voorbeeld, een van de volgens hem drie belangrijkste historische uitvindingen. De telefoon maakt het mogelijk met de snelheid van het licht mondeling te communiceren met iemand die zich ver buiten de gehoorafstand van de spreker bevindt. Mond en oren bewegen als het ware met de snelheid van het licht over aarde. Welke gevolgen dit heeft gehad voor de organisatie van de maatschappij kunnen wij nauwelijks meer bevatten, 'maar de hele wereldeconomie is zwaar gebaseerd op de telefoon'.

De evolutie-stap waar we nu voor staan is een integratie van telefoon, televisie en computer. Mond, oren en ogen zoeven met de snelheid van het licht over aarde. 'Een activiteit waarbij geen tastzin, reuk of smaak bij nodig is, zal in de toekomst op de één of andere manier via de elektronische snelweg verlopen', aldus De Hond.

Een voorbeeld van de mogelijkheden die het Internet biedt is 'firefly'. 'Deze site maakt op een hele goede manier gebruik van wat Internet is en kan.' In feite creëert firefly een 'gemeenschap' rond muziek en film. Door je eigen muzikale smaak kenbaar te maken kun je adviezen krijgen over jouw nog onbekende muziek. Uiteraard kun je muziekfragmenten afluisteren en even gemakkelijk bestel je vervolgens de cd. Wil je gezellig babbelen met smaakgenoten dan verzorgt firefly een treffende koppeling.

'De ontwikkelingen in de economie (en de maatschappij) van de eerste helft van de 21ste eeuw zullen vooral worden bepaald door het veranderingsproces dat door dit nieuwe communicatieinstrument wordt veroorzaakt', meent De Hond. 'De factoren tijd en afstand verdwijnen. Klanten kunnen zich snel over de hele wereld oriënteren, bedrijven krijgen de hele wereld als klant en concurrent. Het aanbod is geheel doorzichtig. Er zijn directe verbindingen mogelijk tussen de computers van de klant en die van de leveranciers waardoor de tussenhandel het nog zwaar te verduren krijgt. Nu al is er ophet net een programma actief dat voor je uitzoekt waar je digitaal de goedkoopste cd van je keuze aan kunt schaffen.'

Nederland heeft volgens de voormalige opiniepeiler de potentie om op de elektronische snelweg een 'gigantische' voorsprong te creëren. Het is een compact land dat altijd internationaal georiënteerd is geweest en bovendien een handelsnatie die waarde hecht aan een goede infrastructuur. Vooralsnog lopen de Verenigde Staten, waar de oorsprong van het net ligt, nog steeds voorop in de ontwikkelingen. Hoewel ook daar grote bedrijven lang hebben geaarzeld met het investeren in hoogwaardige verbindingen. Wegens het ontbreken van 'Internet-produkten' is immers nog volstrekt onduidelijk wat daarmee te verdienen valt. Daardoor worden ook geen lucratieve diensten ontwikkeld, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat. Die wordt in de Verenigde Staten nu doorbroken. Maar daarbij mag niet worden vergeten dat het in de Verenigde Staten het geen traditie is dat de overheid investeert in infrastructuur.

In Nederland is dat wel zo en net nu we volgens De Hond op een 'cruciaal punt' staan in de ontwikkeling van de elektronische snelweg trekt de overheid zich terug uit het Telecombedrijf. Dat is inmiddels commercieel en ziet nog weinig in een forse investering in hoogwaardige infrastructuur. Daarom dreigt, als we niet oppassen, een 'kolonisatie' door Amerika. 'De Virtual Vineyard weet al hoe je digitaal wijn moet verkopen terwijl Gall & Gall nog niet eens weet dat dat bestaat.'

In zijn 'Digi Deltaplan' stelt hij daarom voor dat de overheid een renteloze lening van twintig miljard gulden verstrekt aan die partij die binnen vijf jaar een glasvezelnetwerk naar ieder huis in Nederland aanlegt. Aardig genoeg komt dat bedrag overeen met de opbrengst van de verkoop van drie tranches PTT aan particulieren. Gezien de acht miljard die voor de Betuwelijn wordt uitgetrokken, 'een technologie uit 1938', lijkt hem deze regeling niet onredelijk.

Maar een groot probleem is dat 'topmensen' in het bedrijfsleven en bij de overheid de nieuwe communicatietechnologie niet kennen en zich er niet op oriënteren. Als De Hond een lezing houdt voor een zaal van directeuren en vraagt wie er weleens op Internet heeft gezeten, steekt slechts 25 procent zijn hand op. 'Heeft een bedrijf e-mail dan is er in ieder geval één persoon niet te bereiken en dat is de directeur. Als er al een beeldscherm in zijn kantoor staat is dat hoogstens omdat dat zo handig is om die gele Post-it briefjes overzichtelijk op te plakken.'

Stay tuned

Sign up for our weekly newsletter.