Het universitaire onderzoek in Nederland blijft krimpen. Sinds het topjaar 1993 is de omvang al met 700 mensjaar of vijf procent gedaald. Meer dan de helft van die daling vond vorig jaar plaats. Sluipende bezuinigingen van
minister Ritzen zijn volgens de universiteiten de oorzaak.
'Officieel wordt er niet bezuinigd', zegt een woordvoerder van de vereniging van universiteiten (VSNU). 'Maar door kleine ingrepen gaat er toch elk jaar zo'n twee procent van ons budget af; dat gaat aantikken.' Het verbaast de VSNU niet dat dit ook doorwerkt in de geregisteerde onderzoeksinzet van
universiteiten. In 1996 is die met 2,8 procent gedaald.
De sterkste afname vertoonde de `eerste geldstroom', de basisfinanciering die universiteiten van de minister krijgen. Deze kromp met 4,4 procent. Van de universiteiten kregen Eindhoven, Twente, Utrecht, Groningen en Amsterdam (UvA) zware klappen. Voor de UvA was het al het vierde achtereenvolgende jaar waarin het onderzoek fors moest inkrimpen. Sinds 1992 is de onderzoekscapaciteit daar al met eenvijfde afgenomen.
Enkele universiteiten wisten hun onderzoek uit te breiden. Dat gold vooral voor de landbouw-universiteit die in vier jaar bijna twintig procent groei vertoonde. Die toename is volledig te danken aan het geld dat Wageningen aan projectsubsidies en contractonderzoek binnenhaalt. Deze twee geldstromen vormen daar al zestig procent van het totale onderzoek.
Van een duidelijke afname in wetenschappelijke `productie' is landelijk nog geen sprake. Alleen de UvA valt op met een gestage daling. Rotterdam heeft het aantal publicaties in vier jaar juist sterk opgevoerd, van 3000 tot 4200 artikelen per jaar.
Geteld per onderzoeker is de Erasmus Universiteit nu de productiefste van het land. De Rotterdammers schrijven per man per jaar gemiddeld 5 wetenschappelijke artikelen. Bij andere universiteiten schommelt dit cijfer tussen 2,5 (Delft) en 4,4 (Tilburg). Die verschillen hebben wel deels te maken met de uiteenlopende `publicatiecultuur' per vakgebied. Zo blijken
juristen, economen en medici per jaar de meeste artikelen te publiceren. En juist die drie vakgebieden zijn de kern van de Rotterdamse universiteit.
Overigens is aan de scherpe daling van het aantal nieuwe promovendi voorlopig een einde gekomen. Bij de universiteiten nam de instroom van aio's en beurspromovendi zelfs fors toe, van in totaal 1179 naar 1303. Dit stijging werd teniet gedaan doordat de landelijke organisatie NWO zijn geld veel
meer aan al gepromoveerden gaat besteden. Het aantal door NWO betaalde oio's daalde in een jaar tijd met eenderde, tot 333.
