De Turkse regering is woedend over de voortdurende weigering van de Europese Unie om het land meer uitzicht te geven op een lidmaatschap. Is deze woede terecht?
Dr. Jaap de Wilde van de faculteit BSK, vakgroep Staat en Politiek: 'Het einde van de koude oorlog speelt hier parten. Het gaat om twee gescheiden discussies tussen het Navo-lidmaatschap aan de ene kant en de toetreding tot 'Europa' aan de andere.'
Snapt u de terughoudendheid van Europa?
'Vooral het conflict met Griekenland, dat al EU-lid is, ligt hieraan ten grondslag, en in het verlengde daarvan de vraag of Cyprus in de toekomst wel of niet mag toetreden. Er is een conflict tussen de twee landen om dit eiland en nog wat andere eilanden die voor het grootste gedeelte uit rotsblokken bestaan, maar wel nationale prestige-objecten zijn geworden.'
Turkije vindt dat er met twee maten wordt gemeten.
'De vorming van de Europese Unie en het streven om in de Navo op defensiegebied tot een gezamenlijke Europese aanpak te komen, staan hier op gespannen voet. Dat landen uit Oost-Europa als mogelijke partner naar voren worden geschoven is zuur voor Turkije. In het verleden is het land een belangrijke bondgenoot geweest tegen de Sowjet Unie. De discussie dat Turkije economisch nog niet 'rijp' genoeg zou zijn, is daarom nogal flauw; vroeger was het voldoende om politiek bondgenoot te zijn. Bovendien is een Europees veiligheidsbeleid zonder Turkije complex omdat het land er in de Navo wel bijhoort.'
Maar kwesties rond de mensenrechten spelen ook mee.
'Turkije behandelt het Koerdische probleem op een kwalijke manier, zoveel is wel duidelijk. Maar er is een dilemma. Wanneer je samengaat, heb je de kans om van binnenuit invloed uit te oefenen. Wanneer je het niet doet polariseert het conflict in de richting van de Moslimlanden.'
Wat is uw totaalbeeld van het conflict?
'Ik vind dat de Europese Unie een slag verliest. De strategische balans met het Midden-Oosten komt dit op termijn niet ten goede.In Navo-verband stelt Turkije zich vooralsnog welwillend op maar op een gegeven moment zullen de twee beleidsgebieden van Navo en EU bij elkaar komen. Met een Grieks veto levert dat een patstelling op. Dat is jammer want Turkije kan een belangrijke brugfunctie vervullen tussen het Westen en de Moslim georiënteerde landen.'
