in race om toponderzoek
Waarom het MESA/DIMES-initiatief tot de 23 afvallers behoort, wordt pas volgende week duidelijk als het rapport van de selectiecommissie verschijnt. Sinds vorige week is een shortlist bekend van elf overgebleven kanshebbers. Hieronder vallen initiatieven, uiteenlopend van astrofysica tot taalwetenschap.
Bedoeling is vijf tot zeven voorstellen te honoreren. Zij krijgen samen jaarlijks vijftig miljoen gulden gedurende maximaal tien jaar. In het jaar 2000 vindt opnieuw een selectieronde plaats waarin eenzelfde bedrag te verdelen is. De procedure is in handen van NWO, de Nederlandse organisatie die wetenschappelijk onderzoek subsidieert.
Het geld voor deze zogenaamde 'dieptestrategie' is afkomstig van de universiteiten. Op termijn moet de UT hiervoor 6,3 miljoen gulden inleveren. Doel is ten hoogste tien onderzoekscholen uit te bouwen tot centra van internationale topkwaliteit. De voorstellen worden dan ook door voornamelijk buitenlandse deskundigen beoordeeld.
Wetenschappelijk directeur van MESA Jan Fluitman noemt de afwijzing van het voorstel 'in hoge mate teleurstellend'. 'Maar soms zit het mee en soms zit het tegen, heb ik tijdens mijn carrière geleerd. Dit betekent niet dat DIMES en MESA van de kaart zijn. We gaan door. In de volgende ronde zullen we zo'n verpletterend voorstel indienen dat ze niet meer om ons heen kunnen.'
De afgewezen aanvraag betreft nanolinking, het verbinden van componenten van slechts enkele moleculen groot met de buitenwereld. Doel is verdere miniaturisering van chips en sensoren. Ook het Twentse CMO (Centrum voor Materialenonderzoek) zou bij het onderzoek betrokken zijn.
De aanvraag van MESA en DIMES is niet de enige met Twentse inbreng. Ook afgevallen is het voorstel van het J.M. Burgerscentrum, de onderzoekschool voor stromingsleer onder Delfts penvoerderschap. Dit zou de groepen van de hoogleraren Jan Mellema en Wim van Swaaij samen rond de miljoen per jaar opgeleverd hebben. Wel op de shortlist staat het voorstel waar de vakgroep Katalytische Processen & Materialen in deelneemt. Dit levert de UT echter slechts twee ton per jaar op.
Minister Ritzen heeft naast de dieptestrategie ook een breedtestrategie in de steigers gezet. Aanvankelijk zou daarvoor in totaal tweehonderd miljoen gulden overgeheveld worden van de universiteiten naar NWO. Anderhalf jaar geleden bereikten de betrokken partijen hierover een akkoord.
De universiteiten waren dan ook onaangenaam verrast toen Ritzen op Prinsjesdag aankondigde het her te verdelen bedrag te willen verhogen tot vijfhonderd miljoen gulden. Vorige week heeft hij daarover een conferentie gehouden met de belanghebbenden. Volgens rector Frans van Vught zijn de universiteiten in principe niet tegen méér concurrentie bij de verdeling van onderzoeksgelden. Maar zij hebben niet zo veel vertrouwen in NWO. Hij schatte de kans dat de plannen van de minister desondanks doorgaan op 65 procent.
MESA, met links EL/TN
