Wouter den Otter van de vakgroep Chemische Fysica onderzoekt macroscopische effecten van veranderingen op atomair niveau. Hij volgt daarvoor ongeveer tweeduizend atomen in een afgesloten box. Het algoritme voor een ingewikkeld molecule dat kan 'omklappen', heeft hij inmiddels zo ver vereenvoudigd dat de supercomputer de werkelijkheid van een volle nanoseconde kan simuleren. De benodigde rekentijd is één week. 'Er zijn altijd interessanter problemen, maar the sky is the limit.'
Onderzoeker René van Buuren van de vakgroep Toegepaste Analyse simuleert turbulentie en chaotisch gedrag, zoals bij vliegtuigen. Om de luchtbewegingen van één seconde vliegtijd te volgen, zou iedere computer ter wereld enkele tienduizenden jaren continu moeten rekenen. Vooral op kritieke punten, zoals vooraan de vleugel, moeten vele kleine sinussen worden meegenomen om de luchtbewegingen adequaat te volgen. Vereenvoudigingen kennen hier hun grenzen: rondom de kop van de vleugel ziet het zwart van de 'gridpunten' waarvoor de computer berekeningen moet uitvoeren. Van Buuren: 'Voor onze wetenschappelijke discipline is het belangrijk om kleine algoritme-veranderingen vlot te testen met een uitgebreide run. Een eigen, continu beschikbare supercomputer is daarom noodzakelijk.'
Gebruikersraad
Het was dan ook geen wonder dat in 1993 enkele vakgroepen luidkeels piepten toen de oude computer, de Convex C240, vervangen moest worden en de negen faculteiten geen van allen financieel wilden bijdragen. Zelfgekochte computers en werkstations zouden het normale rekenwerk goed aankunnen. Door de terughoudendheid had bovendien ook het CvB weinig trek om met een forse centrale bijdrage een aanschaf alsnog mogelijk te maken.
De vakgroepen Toegepaste Analyse, Chemische Fysica, Thermische Werktuigbouwkunde en Computational Mechanics staken de koppen bij elkaar in een speciale Gebruikersraad. De leden telden allemaal 120 duizend gulden neer voor een nieuwe computer. Het CvB verdubbelde vervolgens dat bedrag. Dat bracht de Silicon Graphics Power Challenge XL naar de campus: een machine met 6 processoren, 1,5 Gigabyte geheugen en 12 Gigabyte harde schijf. Even haalde de UT de top 500 van supercomputers in de wereld.
De Power Challenge draait inmiddels tweeënhalf jaar en is alweer uit de wereldtop weggevallen. Wanneer CIV-directeur Tom Koppen (tevens voorzitter van de Gebruikersraad) de machine evalueert, zijn de snelheid, het parallel rekenen, de betrouwbaarheid, en de stijgende bezettingsgraad positieve punten. De omzetting van vector- naar scalair rekenen, de onhandige capaciteitsverdeling, en het feit dat de computer 'veel en veel te vaak' crashte zijn belangrijke minpunten. Koppen vermoedt dat de UT een exemplaar heeft gekocht dat op 'maandagochtend' is gemaakt. Sommige gebruikers fluisteren dat het niet toevallig kan zijn dat de machine zo goedkoop was, hoewel ze tegelijkertijd de service van Silicon Graphics (SG) loven.
Sparen
Sinds een aantal maanden functioneert de machine eigenlijk pas naar tevredenheid. SG verving de zes oude processoren door tien zeer snelle R10.000 processoren. Verder is de harde schijf uitgebreid en heeft de 'fair share' software de beschikbaarheid verhoogd. De vakgroepen wilden deze software bij aanschaf niet extra bijkopen en dachten de wachttijden met eigen programmaatjes de baas te kunnen. Dat viel tegen.
Er zijn verschillende opties voor vervanging van de op 1 november afgeschreven Power Challenge. Koppen vindt het een aardig idee om de verbeterde versie nog een jaartje aan te houden en te sparen voor een opvolger. Hij is ertegen om al het extensieve rekenwerk uit te besteden aan grote computers elders, zoals bij SARA in Amsterdam of op de Cray-computer in Groningen, vanwege de onzekere beschikbaarheid van deze machines. Een algehele samenwerking met de TU Delft en de TU Eindhoven wil hij wel verkennen. 'Het is een wild maar creatief idee, al het zal wel op niets uitlopen', aldus Koppen vrijdag ten overstaan van de gebruikers.
Bijdrage
Een onzekere factor is nog of het CvB een centrale bijdrage wil leveren. Het beleid van de TU's verschilt hierin. In Eindhoven is geen ruimte voor centrale financiering, in Delft juist wel. CvB-voorzitter Ben Veltman, zelf een groot computerkenner: 'De faculteiten kunnen steeds minder opzij leggen door teruglopende fondsen en studentenaantallen. Om hetzelfde niveau te handhaven zal er dus wat bij moeten. Ten tweede dient de supercomputer een onderwijskundig doel. Vooral in het programma van de vijfjarige ontwerpopleidingen moeten studenten ervaring kunnen opdoen met supercomputers, bijvoorbeeld door een 3D-simulatie uit te voeren.'
Hoe hoog de bijdrage precies uit zal vallen kan Veltman echter nog niet zeggen. Hij zal tevreden hebben geconstateerd dat de oorspronkelijke Gebruikersraad in omvang inmiddels meer dan verdubbeld is. Koppen heette de nieuwe leden dan ook van harte welkom.
De UT-supercomputer voldeed lange tijd niet naar wens. Volgens CIV-directeur Koppen is de machine 'op maandagochtend gemaakt'.
