Nederland krijgt vier topinstuten

| Redactie

Het kabinet heeft definitief de knoop doorgehakt. Nederland krijgt vier technologische topinstituten: telematica (penvoerder Telematica Research Centrum TRC), voedselwetenschappen (Unilever), polymeren (DSM) en metaaltechnologie (Stichting Industrieel Platform Metalen). Dat hebben de ministers Wijers (Economische Zaken), Ritzen (Onderwijs) en Van Aartsen (Landbouw) maandag per brief aan de Tweede Kamer laten weten.

De nieuwe TTI's gaan fundamenteel-strategisch en toegepast onderzoek op internationaal niveau verrichten op terreinen die van groot belang heten te zijn voor de Nederlandse economie. Ook zullen ze hoogwaardige opleidingen verzorgen op postdoctoraal niveau. In 1998 moeten de vier TTI's naar verwachting al voor 70 miljoen gulden aan fundamenteel onderzoek verrichten, oplopend tot 85 miljoen in 2000. Het kabinet financiert de helft, de consortia van bedrijven en kennisinstellingen de andere helft.

De vier initiatieven waren begin maart door het kabinet al onder voorwaarden goedgekeurd. Zij moesten echter vóór 1 april nog wat sleutelen aan hun businessplannen. Bij het telematicaplan, dat via het TRC en het Centrum voor Telematica en Informatietechnologie (CTIT) een forse Twentse inbreng heeft, ging het volgens wetenschappelijk directeur C. Vissers van het TRC om vier punten waarover het kabinet opheldering wilde hebben.

De bewindslieden vroegen zich af of het topinstituut internationaal wel voldoende meerwaarde bood vergeleken met bestaande instituten, en of de deelnemende bedrijven niet te veel invloed hadden op het beleid. Ook vond het kabinet dat enkele kennisinstellingen te weinig bevoegdheden wilden afstaan aan het topinstituut en het bedrijfsleven financieel te weinig bijdroeg aan het fundamenteel-strategisch deel van het onderzoek.

Volgens Vissers is het plan vervolgens 'aangepunt'. De internationale positie was al verzekerd doordat het topinstituut op 'unieke' wijze techniek en gebruikers in samenhang gaat onderzoeken. De slagkracht van het management is nu gegarandeerd doordat bedrijven niet meer op de stoel van de wetenschappelijk directeur kunnen gaan zitten. De kennisinstellingen hebben verder beloofd hun bevoegdheden netjes over te dragen.

Lastiger was het budget voor fundamenteel-strategisch lange-termijnonderzoek. De overheid zou daarin het eerste jaar 8,5 miljoen gulden steken, bedrijven en kennisinstellingen elk 4,25 miljoen. De bedrijven wilden aanvankelijk niet verder gaan dan twee miljoen. Inmiddels zijn ze over de brug. De rest van de research, toegepast korte-termijnonderzoek voor deelnemende bedrijven, wordt door de bedrijven gefinancierd.

Het topinstituut telematica, dat honderdzestig medewerkers gaat tellen en in 2000 een begroting zal hebben van 42 miljoen gulden, is een initiatief van onder meer IBM, KPN, Lucent Technologies, ING Groep en Rabofacet (namens het bedrijfsleven) en UT, TU Delft, Centrum voor Wiskunde en Informatica (CWI), TNO en TRC (namens de kennisinstellingen). Penvoerder TRC zal organisatorisch opgaan in het nieuwe instituut. Overigens zijn UT-onderzoeksgroepen ook betrokken bij de topinstituten polymeren en metaaltechnologie.

Samenwerkingsverbanden van bedrijfsleven en kennisinstellingen hebben op uitnodiging van het kabinet begin vorig jaar achttien voorstellen voor TTI's ingediend. Op voorstel van een commissie van wijzen kregen zes consortia de uitnodiging om een uitgewerkt businessplan in te dienen, waarvan nu dus vier initiatieven mogen worden gerealiseerd. Voor half juli moeten de oprichtingsakten en statuten van de TTI's aan het kabinet worden voorgelegd. Daarna kan de officiële oprichting volgen.

Stay tuned

Sign up for our weekly newsletter.