In het Rijksmuseum Twenthe kun je even tot rust komen. Op doordeweekse dagen hangt er bijna een meditatieve sfeer, iets wat van bijvoorbeeld het Groninger Museum niet gezegd kan worden. Dat heeft veel met de architectuur te maken: in Groningen is die 'postmodern', wat in praktijk neerkomt op schreeuwerigheid en aandachttrekkerij. In Enschede is de bouwstijl 'traditionalistisch', wat betekent dat het gebouw zich op de achtergrond stelt en de kunst het woord geeft. Ook de recente verbouwing van Ben van Berkel (beter bekend van de Erasmusbrug uit Rotterdam) past in dit kader: het schept rust, ruimte en licht en stelt de kunst voorop. Maar ook de collectie draagt bij tot de rustieke uitstraling: hier geen modieuze (Misha Klein) of sensatiebeluste (Andreas Serano) tentoonstellingen. Enschede is niet modieus en toont respect voor kunst èn toeschouwer.
De basis van de Twentse collectie bestaat uit kunstwerken van textielbaron J.B. van Heek (1863-1923), ter ere van wie het museum in 1930 gebouwd werd. Inmiddels is de collectie enorm gegroeid en omvat zij werken van de oudheid tot schilderijen waar de verf nog nat van is. Maar niet alleen schilderijen, ook een compleet huis. Wie zich afvraagt hoe dat typisch Twentse huis ('lös hoes 't Groot Bavel') toch in de museumtuin terecht is gekomen, staat voor een raadsel. Dat is toch niet ook van Ben van Berkel? Is het dan misschien een monument dat niet afgebroken mocht worden en waar later het museum dan maar omheen gebouwd is? Nee, het is opzettelijk neergezet in 1937. Werkloze jongeren mochten het uit 1540 stammende huis uit het plaatsje De Lutte afbreken en in de museumtuin weer opbouwen. Doel was de museumbezoekers de woongebruiken van de vroegere 'Tukkers' te laten zien.
In het museum is de laatste tijd iets merkwaardigs aan de hand. Alle zalen zijn leeg, in het hele museum is géén kip te bekennen. Of toch wel? Zaal 35 puilt uit: daar staat iedereen, over elkaars schouders te kijken, inderdaad naar de Van Gogh's die tijdelijk te gast zijn. Vanzelfsprekend behoren deze schilderijen tot de wereldtop, maar er bestaan ook nog andere geniale schilders en dat wordt wel eens vergeten als Van Gogh in de buurt is. Een van die schilders is Wouter Johannes van Troostwijk (1782-1810) aan wiens oeuvre het museum momenteel een overzichtsexpositie wijdt. Inderdaad, 28 jaar werd deze kunstenaar die slechts vijf jaar actief schilderde. Maar met succes: Van Troostwijk werd door tijdgenoten beschouwd als een van de grootste talenten van zijn generatie. Zelf was hij echter nooit tevreden: 'Al mijn werk is gebrekkig, stukwerk, niet dan studie, niet dan middel, om mij tot meerdere volmaking in de Kunst op te leiden.' Zijn biografe Eveline Koolhaas-Grosfeld vraagt zich terecht af wat er zou zijn gebeurd als zijn natuurstudie tijdens guur weer hem niet fataal zou zijn geworden...
De tenstoonstelling 'Op weg naar het volmaakte kunstwerk' over Van Troostwijk is t/m 31 januari 1999 te zien. De Van Gogh's zijn nog tot april te gast in het Rijksmuseum Twenthe. Lasondersingel 129-131, tel.4358675. Entree: f10/ f7,50 (studenten, CJP, E-pas)/f2,50 (MJK). Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 11.00 tot 17.00 uur.
