Uit onderzoek van de OESO blijkt dat Nederland, net als vijf jaar geleden, behoorlijk minder aan onderwijs uitgeeft dan ons omringende landen. Prof dr. Roel Bosker van TO: 'Je kunt niet zonder meer zeggen dat de kwaliteit van het onderwijs ondanks de sobere financiering goed is.'
Hoe moet men de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs inschatten?
'In alle lagen van het onderwijs scoort Nederland goed op het gebied van wiskunde en science; behalve natuurkunde horen daar ook biologie en scheikunde bij.
'Aan deze positieve cijfers wordt graag gerefereerd, maar daar wil ik wel een belangrijke kanttekening bij plaatsen. Uit eerder onderzoek blijkt namelijk dat Nederland op het gebied van reading literacy juist tot de achterblijvers behoort. Behalve taal moet horen daar ook bij: het vermogen om informatie te verwerken, het maken van samenvattingen, het herkennen van symbolen et cetera.'
Welke maatregelen kunnen daartegen worden getroffen?
'Ik pleit ervoor om eerst de onderbouw van het basisonderwijs op orde te brengen, hoewel ook andere stimuleringen zeker nodig zijn. Juist die geletterdheid moet in een vroeg stadium worden onderwezen. Tussen pakweg hun vierde en achtste levensjaar leggen kinderen hiervoor de basis voor hun verdere leven. Als zij hier eenmaal een achterstand hebben opgelopen is die later moeilijk weer in te halen.'
Moeten de klassen bijvoorbeeld kleiner?
'Het is vooral belangrijk dat er meer personeel beschikbaar komt. De groepen mogen best groot blijven, als de flexibiliteit maar toeneemt. Met meer personeel kun je binnen een klas groepen splitsen en per vak extra aandacht geven waar dat nodig is. Ook kun je beter inspelen op de individuele stijl waarop de kinderen leren. Zo kan de een veel beter zelfstandig werken dan de ander.'
Zijn er voldoende initiatieven tot vernieuwing in het Nederlandse onderwijs?
'Er gebeuren genoeg dingen die in principe goed zijn. De opzet van het studiehuis in het voortgezet onderwijs is daar een voorbeeld van. Maar zonder extra financiële middelen zal de introductie van dergelijke vernieuwingen niet het gewenste effect hebben.
'Nederland moet vooral oppassen dat het lerarenberoep niet teveel in gevaar komt. In het basisonderwijs is al een tekort aan onderwijzers. Door vergrijzing zullen ook veel leraren binnenkort het voortgezet onderwijs verlaten waardoor een gigantisch tekort dreigt.
'Het niet tijdig onderkennen van deze problematiek is het grootste gevaar voor het Nederlandse onderwijs. De leraren staan per week veel langer voor de klas dan elders. De werkdruk is enorm. Dat is moeilijk te rijmen met het relatief lage salaris dat de leraren in de eerste tien jaar van hun aanstelling krijgen.'
