Wettelijk is het niet mogelijk dat de opleiding al in september 1999 van start gaat. Aanvragen voor nieuwe studies die nu bij het ministerie binnenkomen, kunnen op zijn vroegst een jaar later, in september 2000 beginnen. Erg happig zal de minister niet zijn om van de wet af te wijken. Onder Ritzen is het aantal studierichtingen flink gestegen. Met name de niet zuivere disciplines hebben een behoorlijke groei meegemaakt. Ook op de UT is het resultaat daarvan te zien. Na de start van het monodisciplinaire Informatica in 1981, zijn er alleen nog studies als Bedrijfsinformatietechnologie, Civiele Technologie & Management, alsmede Toegepaste Communicatiewetenschappen bijgekomen, allemaal multidisciplinaire of toegepaste opleidingen.
TW-dekaan en oud-rector J. de Smit coördineert de aanvraag van telematica en relativeert de ministeriële bezwaren tegen niet zuiver disciplinaire opleidingen. 'De zuivere disciplines zijn met de huidige opleidingen goed gedekt. Bovendien past het Twente om ingenieurs af te leveren die niet alleen technisch goed zijn, maar ook uitstekend in maatschappelijk en bedrijfsmatig verband kunnen werken. Dat is juist ook wat de telematica-ingenieur biedt: een brug kunnen slaan tussen het technisch mogelijke en het zinvol toepasbare. Dus geen pure specialisten of harde techneuten. Die blijven ook hard nodig, maar de vraag naar een 'nieuw soort ingenieur' wordt steeds groter.'
Achterdeur
Mocht de minister zijn fiat aan het UT-voorstel onthouden, dan zint Informatica op mogelijkheden om 'via een achterdeur' toch met de nieuwe opleiding te starten, aldus De Smit. Decaan P. Apers wil in ieder geval volgend jaar binnen de opleiding Informatica een telematica-variant aanbieden. 'Maar dat is slechts een stap, een tussenoplossing om de verwachte belangstellenden aan het werk te kunnen zetten. Maar we hopen natuurlijk op een goedkeuring van de ACO.'
De Smit noemt vier belangrijke redenen voor de komst van een telematica-opleiding in Twente. Er is hier al een topinstituut Telematica, waardoor inhoudelijk goed onderwijs mogelijk wordt, er is in het bedrijfsleven een grote behoefte aan telematica-specialisten, veel telematica-bedrijven zijn al in deze regio actief en tenslotte zullen door een breder aanbod van studierichtingen de studentenaantallen op de UT omhoog gaan. De Smit verwacht niet dat de nieuwe opleiding een 'kannibalisatie-effect' zal hebben, waarbij telematica potentiële studenten van informatica en electrotechniek afpikt. 'In het verleden, bijvoorbeeld bij BIT, is gebleken dat er geen significant kannibalisatie-effect is opgetreden. Zou dat wel zo zijn, dan zou ik niet al die moeite voor een nieuwe opleiding doen.'
Communiceren over en met techniek, dat zijn de twee dingen waar het in de telematica-opleiding om draait. Professor I. Niemegeers, wetenschappelijkdirecteur van het Centrum voor Telematica en Informatie Technologie (CTIT) en een van de grote trekkers van de nieuwe opleiding: 'Een telematica-ingenieur gaat niet zozeer aan de slag met het optimaliseren en automatiseren van bestaande processen, maar bekijkt processen vanuit technische mogelijkheden, en gaat van daar uit processen herstructureren.'
Major/ minor
Niemegeers verwacht dat het major-programma prima door op de UT aanwezige faculteiten en instituten gedragen kan worden. 'Ook op het gebied van een minor als teleleren heeft het CTIT samen met TO voldoende expertise in huis. Voor minors als business processing en electronische handel zullen we bij bedrijven en het Telematica Instituut aan moeten kloppen, die specialisten zijn in bepaalde applicaties.'
Zowel De Smit als Niemegeers verwachten veel van de major-minor opzet van de nieuwe studierichting. Niemegeers: 'Het gaat erom dat de student zich een breed basispakket van informatie- en communicatietechnologie eigen maakt, waarna in een specialistische minor kennis wordt opgedaan van een specifieke applicatie. Deze applicatie moet dan als representatief voor een heel veld gelden. Ontwikkelingen gaan zo snel dat je ze niet allemaal bij kunt houden in een opleiding. Maar het is belangrijk dat studenten de principes van alle applicaties onder de knie krijgen.'
Het curriculum voor de nieuwe opleiding is inmiddels rond. De dekanen van de faculteiten Informatica, Electrotechniek, Toegepaste Wiskunde en Technologie & Management hebben toegezegd het gevraagde onderwijs te leveren. EL en INF zijn daarbij de belangrijkste faculteiten. 'De verhouding van het aandeel van deze twee faculteiten in het curriculum is gebaseerd op een maatschappelijke behoefte, en is niet de uitkomst van een politiek spel tussen de twee faculteiten', aldus De Smit, die met zijn ervaring als oud-rector wel meer nieuwe opleidingen naar de minister begeleid heeft. 'Mijn ervaring is dat je het beste een relatieve buitenstaander als centrale regisseur aan kunt stellen, die dan de koers en het tempo in de gaten houdt, maar zich niet teveel om de inhoud hoeft te bekommeren.'
Masters
Naast de nieuwe opleiding heeft Informatica nog meer telematica-onderwijs in de koker. September volgend jaar start de tweejarige Master of Science opleiding. Een universtiteit mag zo'n kopstudie wél gewoon op eigen houtje starten, zonder ministeriële goedkeuring. Is de regio Twente nu al een telematica-centrum, dat wordt het straks met het onderwijsaanbod helemaal. De driehoek onderzoek-onderwijs-bedrijven is dan compleet, aldus De Smit. Hij voorziet op dit terrein een mooie toekomst voor de UT: 'Voor ICT moet je in Twente zijn.'
