Is deze kamer niet te klein voor u?
Pieper (43) lacht. Zijn taalgebruik en accent verraden jarenlang verblijf in Amerika: 'Dit is wel een beetje zoals ik ben, hoor. Niet moeilijk doen. Een pluche bureau, een kamertje als dit, of achterop een zeilboot, het maakt me allemaal weinig uit. Dit werk hier vraagt teamwerk. Een soort aparte behandeling voor mij zou niet juist zijn.'
Is er sprake van teamwerk als u maar één dag in de week -de vrijdag- beschikbaar bent?
'Absoluut. Ik heb in korte tijd aansluiting gevonden bij een aantal mensen van T&M en Informatica. Er is een positieve stemming rond wat we doen, buiten een aantal gevoeligheden bij sommigen die zich wat gepasseerd voelen, omdat ze niet mee mogen doen. Maar daar is het een universiteit voor. Ik mag echt helemaal niet klagen: de colleges zijn gedefinieerd en vastgelegd, evenals de onderzoekstrajecten. Volgende week ga ik daar alles over vertellen. We zijn er klaar voor. Negen colleges op de vrijdagen, op te delen over Paul Grefen, Robert Stegwee en mijzelf. Een college optuigen vanaf 'start nul' tot nu, dat is slechts een paar maanden. De optelsom is positief. Je merkt dat de mensen hier echt verder willen.'
De belangstelling voor alles wat u doet is enorm. U bent zo ongeveer de meest geïnterviewde persoon van de laatste maanden. Het zal volgende week, bij de aankondiging van uw eerste college op 7 december, storm lopen. Komen de studenten nu af op de naam Pieper of omdat ze het vakgebied zo interessant vinden?
'Allebei, denk ik. Er is veel aanloop ja. We moeten nog 'es kijken hoe we dat de komende tijd doen, want er is plaats voor misschien vijftig tot honderd studenten.'
Het is toch wel heel bijzonder dat een hoogleraar op deze wijze in het openbaar de inhoud van zijn colleges komt uitleggen....
'Ach, het is een beetje een deel van deze tijd. Hoogleraren zouden dat meer moeten doen, maar zij niet alleen. Ik heb daar een uitgesproken mening over. Het wordt vandaag de dag steeds belangrijker dat mensen die in de top van een organisatie zitten leren naar buiten toe te communiceren. Dat ze zeggen waar ze in geloven, waar ze voor staan en ze zich naar buiten toe laten zien.'
Dat gebeurt toch al?
'Te weinig. We leven in een wereld met een overload aan informatie. Uit die brei komt weinig tot geen gevoel vrij. Het wordt steeds belangrijker dat sleutelfiguren aan de gevoelskant gaan zitten. Ze moeten meer vanuit hun emotie gaan werken. Overtuigingskracht. Spirit, dat is het goeie Nederlandse woord. Om een organisatie te leiden en te motiveren komt meer kijken dan bestuurlijk-georienteerde verantwoordelijkheden. Organisaties komen steeds dichter op elkaar te zitten, het management van het bedrijf moet steeds meer weten over de feitelijke inhoudelijkheid van zijn bedrijf. Dat is nu veelal niet het geval. Er zijn teveel bestuurders en te weinig entrepreneurial managers. Respect voor elkaar in een team, respect voor gezag, voor ervaring, voor emotie, noem maar op. In de winnende organisatie wordt gecommuniceerd over wat je wel en wat je niet gaat doen als club. En dan praat je over de effecten van electronic commerce en de impact ervan: zakelijk, technisch, organisatorisch, innovatief. Hoe ga je met mensen om, hoe ga je met tijd om? Daar draait het allemaal om.'
Bij e-commerce komen meer disciplines kijken dan de techniek?
'De hele human resourcekant komt redelijk in beeld. Die zit ik overal expliciet toe te voegen, zodat we een discussie krijgen over de business models en economie-effecten. Het hele scala van managementgebieden, inclusief de organisatorische aspecten, vind ik superbelangrijk. Daarom zit ik behalve bij Informatica ook bij T&M'.'
Zo op het eerste gezicht klinkt e-commerce als een praktijkgerichte hbo-opleiding. Maar dat lijkt dus mee te vallen?
'Juist in het onderzoek moeten we kijken naar de langdurige effecten van de nieuwe netwerken en communicatiemiddelen op de nieuwe handelsmogelijkheden. Of dat onderzoek fundamenteel is? Kan ik nog niet beoordelen, heb ik te weinig ervaring mee. Maar het moet wel draaien om vragen als hoe een organisatie meer en beter omgaat met de factor tijd. Vandaag de dag draait alles om geld, maar tijd is veel belangrijker dan geld. En als je heel moedig bent denk je na over hoe je je bedrijf in de toekomst kunt meten. En dan gaat het om de manier waarop je kennis als resource opslaat, gebruikt en hergebruikt.'
Kan de UT nog iets van opsteken van zo'n entrepreurial professor?
'Dat is niet de directe doelstelling. Ik ga niet doen alsof ik de wijsheid in pacht heb. Ik probeer me een venster in de tijd te geven en laat alles op me afkomen. Doe ik heel bewust, want normaal gesproken reageer ik altijd heel erg snel. Ik heb me voorgenomen dat nu 'es niet te doen. Is ook niet nodig. Alleen dat college, dat moest snel en dat is gelukt.'
Het klinkt interessant allemaal, maar waarom koos u voor de UT?
'Ik heb over deze stap goed nagedacht. Het was niet zo van: ach, dit is aardig, dat pikken we even mee. Het heeft te maken met mijn filosofie die als een rode draad door mijn loopbaan loopt. Ik denk dat we meer en meer kleinere bedrijven nodig hebben in deze samenleving, start-ups, die voor innovatie, snelheid en aanpassingen zorgen op het gebied van alles wat met informatietechnologie te maken heeft. Kleinere bedrijven kunnen dat veel sneller dan grote bedrijven. Er moet een golf komen van jonge mensen die met het oog daarop zo goed mogelijk worden opgeleid. Niet alleen techneuten maar ook mensen die de vertaalslag kunnen maken naar economie, business, e-commerce, de hele it-branche. Voor mij is dat topprioriteit. Dus koos ik voor een technische universiteit. En Twente is hierin verder danDelft, waar ik informatica gestudeerd heb, en Eindhoven. Frans van Vught heeft me precies op het goede moment de bal toegeschoven. We zijn in veel opzichten hetzelfde. Dit was een compatible move!'
U had toch ook bij Philips kunnen blijven, of?
'Ik heb het geluk dat ik niet voor het geld hoef te rennen. Ik werk keihard, daar niet van. Ik ben naar Nederland gekomen om drie redenen. Een: we wilden onze kinderen in Nederland op school en niet in Californië, twee: ik werd door Philips gevraagd, drie: het idee van twinning en jonge starters. Wat me tevens beviel was de goeie samenwerking met mensen als Weijers (de toenmalige minister van EZ). Ik voelde dat ik iets voor de b.v. Nederland kon doen. Ik heb na mijn vertrek bij Philips bewust een campagne van gemaakt van mijn ideeën. Met behulp van de media, ja. E-commerce staat nu in elk geval op de kaart.'
Er is al met al sprake van een cultuuromslag.
'Zou kunnen. In feite had ik voor mijn eenjarige verblijf bij Philips al besloten dat ik mijn corporate-carrière wilde afsluiten. Het was leuk, maar ik wilde op zoek naar een andere balans in mijn leven en dat is deze. De rest van de week ben ik vooral bezig met vier van mijn 25 commissariaten in Nederland, België en Amerika. Allemaal high tech, ja. Ik ga daar iedere week heen. Hou de ontwikkelingen goed in de gaten. Word getipt door mijn netwerk als er iets belangrijks op komst is. Ik sluit doorbraken op technologisch gebied bij een van mijn bedrijven niet uit. Mijn rol als hoogleraar is tot nu toe uitstekend te combineren met mijn hobbies: investeringen, professioneel beleggen - waar ik mijn echte beroep van ga maken -, en het inspireren van jong ondernemerschap. Ik zie mijn UT-activiteiten als een consistent element in de puzzel hoe we Nederland aan de praat krijgen. Het gaat de goede kant op, steeds meer mensen spelen een rol in dit veranderingsproces op hightechgebied.
Vervolgt: 'Werken in de leiding van grote hightechbedrijvenhigh tech vraagt een enorme inspanning. Elke dag op scherp. Het was zo gecomprimeerd en complex. Het waren tropenjaren. Het heeft te maken met de manier van commitment. Ik had het he-le-maal gehad. Ik wilde weg uit die corporatewereld. Ik wil m'n kinderen zien opgroeien. Ik heb een hartstikke mooie tijd gehad bij diverse topbedrijven. Tandem, Compaq noem ze maar op. De top in de hightech is net een lift. Terug kun je niet, je kunt er wel af. Dat heb ik dus gedaan. Ik ben niet gesneuveld, voel me prima.'
En Philips?
'Dat was een moeilijke periode. Ik heb dat een beetje onderschat. Ik had gedacht dat Boonstra sterker zou zijn in zijn wil om het bedrijf te veranderen. Dat was misschien in '97 zo, maar na de fouten met Lucent, niet meer. Oké, je hebt aan mij geen makkie. Ik ga niet naar een bedrijf toe om me aan te passen. Nee, je presenteert juist je eigen set van ideeën. Als je er teveel ingezogen wordt, kan je die veranderingsgraad niet meer opbrengen. Wat Philips betreft denk ik dat we er heel dichtbij zaten. We gingen op het nippertje de verkeerde kant op'.
Door af te zien van een miljardeninvestering op het gebied van de wisselwerking tussen Internet en televisie, om daarmee mee te doen in de voorhoede? Met Sony bijvoorbeeld.
'Absoluut. Daar zat het op vast. Ik was ervoor, maar het ging niet door. Ik ben daar heel principieel in. Ik zal studenten daar ook op wijzen. Blijf je eigen principes volgen als je een bedrijf binnenkomt. Sluit je niet teveel aan bij de groep jaknikkers. De yes-men. Dat is dodelijk.'
Frans Sevenstern, de voorzitter van de Raad van Toezicht van de UT, hadhet in een recent interview in deze krant over het 'lage Piepergehalte' van de UT. Kunt u zich daar iets bij voorstellen?
'Ach, ik probeer mijn ideeën naar buiten te brengen. Ik geloof sterk in de manier waarop ik dat doe. Ik geloof in teamwerk. Een groep leiden en motiveren doe je niet op basis van structuurtjes en hiërarchie. Nee, het gaat om vakmatig inzicht, een bepaalde vorm van communicatie, vaardigheden, en de échte wil om een team te smeden van mensen die een redelijke hoeveelheid gepolariseerdheid in zich hebben. Oud, jong, agressief, conservatief, links, rechts. Maar wel met een en dezelfde gevoelsrichting. Dat betekent dat je heel anders moet gaan denken over het meten van productiviteit in organisaties. Wie zijn de leiders van de toekomst, wat worden de topmanagers. Criteria daarvoor moeten anders worden geformuleerd. Het moeten niet de mensen zijn die de minste fouten hebben gemaakt, maar de mensen die de meeste juiste beslissingen hebben genomen, risico's aandurfden, onzekerheden toestonden. Want daar krijg je snelheid mee in een organisatie, emotie. En spirit. Elkaar helpen in veranderingen. Ik zie teveel mensen die alleen met zichzelf bezig zijn. Ik heb liever een winnend team, dan een stel solisten. Die kant moeten we op.'
Klinkt een beetje idealistisch..
'Ja, maar ik ben er heilig van overtuigd.'
Roel Pieper
