Deze week serveert het Cultuurcentrum een stokbroodje cultuur, geheel in Franse stijl. Fris knisperend en lekker pittig gekruid. Maar tussen het broodje zit iets merkwaardigs: een Hollands plakje kaas...
In het programma van klarinettist Harald Tepper en pianist Onno Coster waart de geest van de Groupe des Six (1918) rond. Dit illustere Franse componistengezelschap verzette zich in alle toonaarden tegen de dramatische en hoogdravende muziek van Richard Wagner (1813-1883). 'Muziek moet zijn zoals het gewone leven en niet voortkomen uit verheven filosofische of mythische flauwekul', luidde ongeveer hun credo. De Franse muziek klinkt fris, frivool en dansant.
In de muziek van Jean Rivier (1896-1987) is de invloed van de Groupe goed hoorbaar. Tepper en Coster spelen van deze componist het Concerto pour clarinette et orchestre à cordes (1958). Volgens Coster staat Rivier als traditioneel te boek, maar daar heeft hij weinig van gemerkt: 'Dit concerto is zeer excentriek en zit vol verrassende wendingen. Daarnaast is het ook zeer ritmisch. Eerst dachten we dat het onspeelbaar was, maar na even doorbijten durven wij er maandag wel mee voor de dag te komen.' Coster neemt dan het orchestre à cordes voor zijn rekening. Daar heeft hij zijn handen aan vol, want hij zal drie partijen (viool, cello en bas) uit de vleugel moeten toveren. Tepper vergaat het niet makkelijker: met zijn klarinet neemt hij het ene na het andere adembenemende loopje. Om klarinettist én publiek op adem te laten komen na deze ritmische wervelwind speelt Coster een rustgevende Estampe van Claude Debussy (1862-1918). Even wegdromen op de zwijmelklanken van deze 'impressionist van de muziek'.
Na de serene rust van Debussy volgt de Hollandse kaas. Het betreft een atonaal plakje uit de Hollandse School. Het is een twaalftoons-compositie van de hand van Harald Tepper (1972). Dit werk valt in het Franse programma uit de toon, omdat het uit de Wagnertraditie afkomstig is en niet uit de Franse school die zich daar zo tegen verzette. Wagner experimenteerde in zijn muziek met grootse akkoordstapelingen die zich steeds moeilijker lieten 'oplossen'. Het was Arnold Schönberg (1874-1951) die deze ontwikkeling op de spits dreef en het twaalftoonssysteem ontwikkelde. Alle twaalf tonen uit het octaaf komen even vaak voor. De muziek is atonaal geworden en bezit geen toonsoort meer die de luisteraar houvast geeft. Voor de meesten is dat even slikken; dit pittige plakje valt dan ook niet soepel op de maag.
De Trois pièces pour clarinette seule (1919) van Igor Stravinsky (1882-1971) laten zich lichter verteren. Stravinsky, een Rus die in1934 de Franse nationaliteit aannam, schreef als eerste een compositie voor soloklarinet. Het is een non-programmatisch werk, dat wil zeggen dat het geen verhaal probeert uit te beelden. Zijn beroemde Le sacre du printemps deed dat wel en verklankte een lenteoffer. De Trois pièces verwijzen niet naar een buitenmuzikaal gegeven, maar louter naar zichzelf. Dit is absolute muziek. Tot slot van het programma speelt het duo een sonate voor klarinet en piano van Francis Poulenc (1899-1953).
Tepper en Coster opereren onder de naam 'Leopatra'. Deze ietwat merkwaardige naam heeft weinig te maken met schone Egyptische dames, maar alles met Leo. Leo van Rutte bracht de ex UT-studenten in 1991 bij elkaar met zijn workshop ensemblespel. Tot op de dag van vandaag treedt het duo regelmatig op, op feestjes en partijen, maar ook bij serieuzere aangelegenheden zoals een stokbroodje cultuur.
Stokbroodje Cultuur met Leopatra, maandag 4 oktober, 12.35uur, Audiozaal (Vrijhof), prijs: f5/f2.
Tepper & Coster
