ESAS moet een scheefgroei in de wereldwijde supergeleidingsmarkt gaan herstellen, aldus president Rogalla. Van oudsher ligt het kennispeil over supergeleiding het hoogst in Europa, maar slagen Japan en met name de Verenigde Staten er beter in het verschijnsel te gelde te maken in industriële toepassingen. De doorbraken zijn Europees, de spin-offs Amerikaans of Japans.
Dat verschil, vermoeden Europese fysici, is te wijten aan de veel hogere organisatiegraad van vakgenoten in Amerika en Japan. Rogalla: 'In de Verenigde Staten bestaat sinds jaar en dag ASC, de belangenvereniging waarnaar ESAS gemodelleerd is. ASC vertegenwoordigt Amerikaanse onderzoekers op het gebied van supergeleiding bij regering en industrie. Daardoor bestaat er in de VS een veel beter klimaat voor toepassing dan in Europa.'
Ook in Japan werken bedrijfsleven, regering en wetenschappers volgens Rogalla beter samen. Dit resulteert in onderzoeksprogramma's aan universiteiten die gefinancierd worden door de industrie. 'Japans toegepast supergeleidingsonderzoek kan daarom vaak twintig tot dertig jaar lopen. In Europa duren projecten meestal niet langer dan een jaar of drie.'
Supergeleiding, het verschijnsel dat stroomgeleidende metalen bij extreem lage temperaturen nauwelijks weerstand vertonen, kent twee soorten toepassingen. Het maken van zeer sterke elektromagneten waarvoor nauwelijks energie nodig is en het opvoeren van de snelheid in elektronische schakelingen. Supergeleidende magneten worden onder andere gebruikt in deeltjesversnellers.
Met de razendsnelle supergeleidende schakelingen start volgend jaar in Amerika een door overheid en industrie gefinancierd project om een nieuwe supercomputer te vervaardigen. 'De gekoelde schakelingen verhogen de instructiesnelheid in zo'n computer met op z'n minst een factor duizend', zegt Rogalla. 'De bedoeling is dat ze in de petaflop terechtkomen. Dat betekent zo'n 10 tot de macht 15 instructies per seconde.'
Japanse en Amerikaanse groepen lopen volgens Rogalla voorop in dit soort wezenlijke ontwikkelingen. Europa moet het antwoord vooralsnog schuldig blijven. Daarom mikt ESAS op eenzelfde Europese synergie tussen industrie, politiek, en supergeleidingsonderzoek. De vereniging moet aanspreekpunt en lobbyorgaan voor de Europese Gemeenschap worden.
Een eerste stap was EUCAS, een tweejaarlijks Europees congres voor toegepaste supergeleiding, dat reeds vier edities kende. Voor die tijd presenteerden alle toonaangevende Europese vakgenoten hun resultaten op het Amerikaanse ASC-congres. De ESAS neemt de organisatie van het congres voortaan voor haar rekening. De vierde editie vond vorige week plaats in Barcelona.
Dat de UT penvoerder wordt én de president aanlevert, zegt iets over de kwaliteit en zichtbaarheid van Rogalla's groep. Rogalla: 'Je mag zeggen dat wij behalve relatief groot, erg succesvol zijn. Twente loopt op het gebied van supergeleiding voorop in de wereld. Daar hoef je niet vals bescheiden over te doen.'
