Het is Shakespeares magistrale verdienste dat hij, voor het eerst in de historie, karakters daadwerkelijk psychologisch tot leven heeft gebracht, aldus Rector Frans van Vught tijdens de opening van het academisch jaar. Aan de COR, de CSR en het college van bestuur aanstaande maandag de taak om ook het stelsel van medezeggenschap voor de komende vijf jaar van een sprekend gezicht te voorzien.
Het is nog maar de vraag of het een Januskop wordt of dat de medezeggenschap één gelaat krijgt. Als het aan de studenten ligt, komt er een ongedeeld stelsel. Alledrie de partijen in de CSR, studentenvakbond SRD en verreweg de meest facultaire studentenraden pleiten voor een bestuursstructuur volgens het aloude U-raadmodel. Omdat zo'n model het best past bij de poldercultuur op de campus, het democratisch gehalte er hoger door wordt, het de onvermijdelijke belangenbehartiging inperkt en de kwaliteit van medezeggenschap toeneemt als medewerkers en studenten intensief samenwerken.
De processen die in de Centrale Ondernemingsraad spelen, zijn veel opndoorzichtiger. Want hoewel de meerderheid van het personeel voor een ongedeeld stelsel kiest (figuur 1,2,3 en tabel 2), stemde de COR - met drie tégen vijf - juist voor een gedeeld stelsel.
Nu kunnen de raadsleden hun achterban negeren. Ze mogen immers zonder last of ruggespraak stemmen. Maar opvallend is wel dat de meeste tegenstemmers op voordracht van de vakbonden in de COR zitten. En die kiezen voor de WOR, de Wet op de Ondernemingsraden, omdat ze het personeelsbelang kennelijk laten prevaleren boven dat van de instelling als geheel. De WOR biedt in het geval van een geschil met decaan of CvB over personele aangelegenheden veel meer rechtszekerheid. Maar staat tegelijk een ongedeeld stelsel in de weg. In Wet op het Hoger en Wetenschappelijk onderwijs is namelijk vastgelegd dat een universiteit die de WOR van toepassing verklaart ook automatisch voor een gedeeld stelsel kiest.
De vakbonden hebben in een gedeeld stelsel sowieso een bevoorrechte positie. Want waar ongebonden groepen eerst een lijst met dertig handtekeningen moeten verzamelen voordat ze met de verkiezingen mogen meedoen, kunnen de vertegenwoordigers van de werknemersorganisaties zich zonder meer kandidaat stellen.
Een ongedeeld stelsel is dus democratischer. Temeer ook omdat een minderheid in de centrale gezamenlijk vergadering geen meerderheidsstandpunt kan tegenhouden. In een gedeelde structuur gebeurt dat wel, zo bleek vorige week dinsdag. Want hoewel de meerderheid in de Centrale Gezamenlijke Vergadering voor een ongedeeld stelsel is, ontstond er toch een impasse omdat SCR en COR apart over de stelselkeuze moesten stemmen. Waarbij de SCR unaniem vóór en de COR bij nipte meerderheid tégen ongedeeld koos. Voor het college van bestuur reden genoeg om met een eigen compromis te komen: het gedeelde OR-oc-model.
Aanstaande maandag moeten COR en CSR hun definitieve keuze bekendmaken. De COR zal hoogst waarschijnlijk instemmen met het OR-oc-model van het college van bestuur. De keuze zal dus voornamelijk van de CSR afhangen. Houden de studenten vastberaden - en gesteund door hun achterban plus eenmeerderheid van het personeel - vast aan een ongedeeld stelsel? Of kiezen ze voor het werkbare compromis? Dat laatste lijkt het meest waarschijnlijk. Want het is nog maar zeer de vraag of het college alsnog voor een ongedeelde structuur kiest wanneer de CSR en de COR niet op één lijn komen.
