NRC Handelsblad spreekt van een flop voor de basisvorming, maar dat gaat u als onderzoeker te ver.
'De resultaten van de leerlingen zijn niet verbeterd maar ook niet verslechterd. Dit ondanks het feit dat het vakkenaanbod fors is gestegen. Zo kun je het ook bekijken ...
'Toch is het jammer dat een meetbare verbetering vooralsnog is uitgebleven. We hebben alleen maar de eerste lichting leerlingen in het onderzoek kunnen betrekken. Ook hebben we de organisatie van scholen bekeken en dan valt op dat aan een aantal essentiële voorwaarden nog niet is voldaan.
'Zo komt van brede brugklassen met een heterogene samenstelling qua niveau, weinig terecht. Scholen, en ook ouders, kiezen uit gewoonte of uit praktische overwegingen liever voor homogene brugklassen. Daarmee is de doelstelling voor een later keuzemoment onuitvoerbaar.
'Verder slagen leraren er maar moeilijk in om alle leerlingen naar het vereiste minimum eindniveau te brengen. Ook het toepassingsgerichte doceren, met de nadruk op vaardigheden en samenhang, kan nog veel beter.
'Leraren moeten een andere manier van werken en denken hanteren. Een structurele vernieuwing als basisvorming kost tijd. Dat kan iedereen op z'n klompen aanvoelen.'
Welke acties distilleert u uit de onderzoeksresultaten?
'Scholen moeten zich houden aan heterogene brugklassen. We zijn vanouds misschien anders gewend, maar vertel mij niet dat het onmogelijk is. In andere landen kan het ook.
'Verder moeten we, denk ik, accepteren dat in de brugklassen in ieder geval een tweedeling in niveau optreedt; zeg maar mavo en hoger tegenover voortgezet beroepsonderwijs. Ontkenning van deze tweedeling zadelt leraren op met een onhanteerbare situatie. Verder moet de inhoudelijke vernieuwing 'het klaslokaal binnentreden', zoals wij dat noemen. Dat betekent dat de bijscholing en nascholing van de leraren volop moet doorgaan.
'Als deze dingen worden nagevolgd en ik voer dit onderzoek over drie jaar nog eens uit, dan ben ik zeker dat we een duidelijke verbetering zullen meten. Als dat niet zo is, zal ik concluderen dat de basisvorming is mislukt.'
Geven de onderzoeksresultaten aanleiding om de tweede fase, met de invoering van leerprofielen en het studiehuis, maar beter nog even uit te stellen?
'De vaardigheden die men opdoet in de basisvorming zijn juist bedoeld ter voorbereiding op het studiehuis. Als we dat op de tocht zetten, zullen de scholen minder hard aan de basisvorming gaan trekken.'
