De universiteiten hebben veel te weinig geld in kas. Om hun bedrijfsrisico's het hoofd te kunnen bieden, moeten ze tachtig miljoen gulden per jaar extra krijgen van de overheid.
Dat zegt de commissie-Koopmans, die in opdracht van het ministerie van Onderwijs en de vereniging van universiteiten VSNU de vermogenspositie van de universiteiten onder de loep heeft genomen. Al met al hebben de universiteiten 3,6 miljard gulden in kas. Volgens `Koopmans' is dat 1,6 miljard te weinig om goed te kunnen draaien.
'We hebben nu een weerwoord op de borrelpraat die we nogal eens te horen krijgen', reageert voorzitter Meijerink van de VSNU. 'De universiteiten hebben niet geld zat, ze hebben geld te weinig.'
Al enkele jaren zijn de universiteiten zelf verantwoordelijk voor hun financiële positie. Die hangt vooral af van hun gebouwen. De berekeningen van de commissie berusten dan ook vooral op de vraag hoeveel de universiteiten nodig hebben om hun gebouwenbezit op peil te houden. De commissie is hierover nog somberder dan de universiteiten zelf. Die schatten de waarde van hun gebouwen te hoog.
De wankele vermogenspositie van de universiteiten gaat zich wreken als ze gebouwen moeten vervangen. Om dure leningen te voorkomen, moeten universiteiten nieuwbouw voor de helft uit eigen vermogen betalen. De rest kunnen ze lenen. Moet er meer geleend worden, dan zijn de universiteiten te veel geld kwijt aan rente.
De overheid kan de universiteiten in één keer uit de brand helpen door hen eenmalig de ontbrekende 1,6 miljard gulden te geven. Maar de universiteiten zouden ook geholpen zijn als ze per jaar tachtig miljoen gulden extra kregen. Met dat geld kunnen ze dan de rente betalen over de extra leningen waartoe het vermogenstekort hen dwingt.
De commissie-Koopmans ziet nog een derde weg om toekomstige financieringsproblemen te voorkomen: de universiteiten moeten elk jaar een flink bedrag overhouden. Dat kan alleen door te bezuinigen op onderwijs en onderzoek, en dat vindt de commissie 'niet wenselijk'.
Koopmans en de zijnen baseren hun berekeningen op de universitaire jaarrekeningen over het jaar 1997. Uit de jaarrekeningen over het 1998 blijkt in elk geval dat de universiteiten tot nu toe nog niet al te veel geld overhouden. Twee universiteiten sloten dat jaar zelfs af met een tekort. Delft zat met een gat van 1,8 miljoen, Brabant kwam zelfs 6,4 miljoen te kort.
