Uit het lood, column

| Redactie

Het begon ermee dat de Westerse schatkisten hun begrotingstekorten te lijf gingen. De afnemende financieringsbehoefte van deze verstokte debiteuren leidde tot een gestaag dalende rente op de kapitaalmarkt. Dit zwengelde de economie aan; bedrijven konden goedkoper investeren, hetgeen zich uitte in stijgende aandelenkoersen. De mede door de terugtredende overheid toch al aan belang winnende pensioenfondsen werden door de dalende rente gedreven tot de aanschaf van meters dikke aandelenpakketten. Dit had een verder koersopdrijvend effect. Verleid door al die records op het Damrak sloeg de modale kijker van het 10-uur-journaal zelf ook aan het speculeren. Beleggingsclubjes schoten als klaprozen uit de grond. Want je was toch wel gek als je je geld gewoon op de bank liet staan! Ja wie, in welke hoedanigheid en voor wiens rekening dan ook, genoegen nam met het spaarbankboekje, kon bij de borrel maar beter stil in een hoekje wegkruipen.

Cyclisch

De lage rente gaf de hypotheekmarkt vleugels. De huizenprijzen sloegen bijkans over de kop in een streven gelijke tred te houden met de hypotheekruimte die de banken hun klanten voor de neus hingen. Maar meer lenen dan de waarde van het huis kon ook. Die achterstand zou de woningmarkt heus wel inlopen. Vertrouwen, daar draaide het om. Vertrouwen dat alles van waarde nooit weerloos zou zijn. En wie daar optimaal van wilde profiteren sloot een beleggingshypotheek af. Want waarom zou je je schulden aflossen, als je er ook mee kon scoren op de beurs! Wie twijfelde of het nou wel zo verstandig was om met geleend geld te gaan speculeren werd door een vlotte babbel van de winstverdrie-vier-vijfdubbelaar alsnog over de streep getrokken. De piramidefondsen gingen gehuld in de kleren van gerenommeerde verzekeringsmaatschappijen.

Een piramidefonds, dat is de huidige hoogconjunctuur. Poldertrots zolang het goed gaat, maar één ongelukkig incident kan genoeg zijn om een handvol bedrijven diepin de problemen te brengen. Het vertrouwen kalft af, er loopt wat lucht uit de aandelenmarkten, en dat kleine zuchtje economische tegenwind noopt het kabinet direct tot bezuinigingen. (Want een tijdelijk tekort kan niet door de beugel van de EMU.) Wat nooit bespreekbaar was, omdat het ook niet nodig was, wordt dan opeens een serieuze optie. Het einde van de aftrekbaarheid van de hypotheekrente. De huizenprijzen die toch al onder druk zullen staan, storten ogenblikkelijk in. Gezinnen raken in de stress. Echtscheidingen volgen. En als bij de boedelverdeling huis en aandelen worden geliquideerd, is de opbrengst zo laag dat beide partners met een schuld blijven zitten. Ten einde raad wenden zij zich tot de lokale overheid. Tevergeefs. De reserves die de gemeente voor dit soort gevallen achter de hand pleegt te houden, blijken door amateuristische bankiersavonturen als eerste verloren te zijn gegaan.

Stay tuned

Sign up for our weekly newsletter.