"Negeer het systeem." De voorzitter van het CDJA studenten daagt studenten in een speech in Utrecht uit tot massale burgerlijke ongehoorzaamheid aan de prestatiebeursregels. Ze moeten de tijd nemen voor hun algemene ontwikkeling, bijvoorbeeld door in een bestuur te gaan zitten. Dat is de enige manier om te voorkomen dat ze zonder enige maatschappelijke bagage aan een diploma komen. En op den duur zal Hermans de regels vanzelf aanpassen.
'Zo erg is het niet om een studieschuld te hebben', weet de CDJA'er uit ervaring. En studenten die nu de tijd nemen er eentje op te bouwen, doen de volgende generatie een groot plezier. Want als Hermans door de knieën gaat en de prestatiebeursregels versoepelt, kan het hoger onderwijs eindelijk weer aan zijn eigenlijke doel voldoen: 'verantwoordelijke burgers' afleveren, die meer in hun mars hebben dan het scoren van punten.
Winnie Sorgdrager, Eerste-Kamerlid voor D66 en deze week benoemd tot opvolger van Martin Oosting als Ombudsman, is het met Vlot eens: studenten moeten het heft in eigen hand nemen. 'Iemand die vier jaar alleen maar heeft gestudeerd, is nog niet rijp voor de arbeidsmarkt. Die verwacht niet alleen kennis, maar ook een zekere volwassenheid in het toepassen daarvan. Het is dus eigenlijk een must om er wat naast te doen.'
In het forum dat het ISO 's middags toespreekt, zijn alle leden het erover eens: door de strenge studiefinancieringsregels komen de huidige studenten diepgang tekort. Paul Verburgt van telecombedrijf KPN: 'Ze zijn soms erg aanpassingsgericht. Dan komen ze solliciteren en zien ze er al net zo uit als ik, in pak. Dat vind ik walgelijk. Ik mis de vrije geesten."
Bert Bakker, onderwijsspecialist van D66, denkt dat studenten binnenkort weer wat meer ruimte voor zelfontplooiing zullen krijgen. 'Je merkt dat er een omslag gaande is', zei hij in het forum dat het ISO aan het eind van de dag toesprak. 'Politici gaan anders tegen het hoger onderwijs aankijken. Vorig jaar stond nog in alle partijprogramma's dat er geen geld bij moest. Maar inmiddels is er financieel weer iets mogelijk.'
Dat is ook hard nodig, vindt Bakker. 'Toen voormalig minister Ritzen begon, maakte het niet uit hoe lang iemand studeerde. Dat was geen goede situatie. Dus het was goed dat hij daaraan ging sleutelen. Maar hij is daar te ver in doorgeschoten. We zijn weer toe aan een brede studie met ruimte voor de eigen vorming. Studenten moeten minstens een half jaar naar het buitenland kunnen.'
Het jarige ISO heeft een petitie met soortgelijke strekking geschreven. Die overhandigde voorzitter Roos Zwetsloot vrijdag aan twee kinderen, `studenten van de toekomst'. Er is een belangrijke plaats in ingeruimd voor een oud plan van het ISO: studenten moeten individuele afspraken met hun universiteit of hogeschool kunnen maken, bijvoorbeeld over de duur en de inhoud van het onderwijs.
