Uit het lood, column

| Redactie

In een rechtsstaat, niet de onze, is 40% van de bevolking voorstander van een correctief referendum. 60% is tegen, althans tegen de hier besproken variant. Het land is democratisch, dus het kent geen referendum. Het kent wel een gekozen parlement. De democratie functioneert, dus in het parlement is 40% van de leden voorstander van het correctief referendum. 60% is tegen, althans tegen de hier besproken variant.

Correctie

Het land wordt geregeerd door een 60%-meerderheidscoalitie. Van die coalitie is circa de helft voorstander van het correctief referendum. Voor de kleinste coalitiepartij is het referendum echter een halszaak; ze heeft de invoering ervan als voorwaarde aan de coalitie gesteld. De partij heet democratisch, dus ze ziet haar democratische minderheids-ideaal niet graag door een minder democratische meerderheid gedwarsboomd. Samen met de 10% voorstanders van buiten de coalitie kan het referendumvoorstel nu bogen op een tweederde meerderheid in het parlement. Niet gek voor een minderheidsstandpunt. Voldoende voor een grondwetswijziging.

De wetswijziging moet worden getoetst door de senaat. Ook hierin zouden de coalitiepartijen samen met de ongebonden voorstanders kunnen bogen op een tweederde meerderheid, maar dit optelsommetje doet niet terzake. De senaat wordt geacht geen politieke maar een inhoudelijke afweging te maken. Wat dat betreft heeft ze haar lesje wel geleerd. Onlangs nog had de senaat gegronde inhoudelijke kritiek op een noodwet onder kabinetsdruk ingeslikt, wat er uiteindelijk toe had geleid dat de varkenshouderij in een staatsrechtelijk vacuüm was beland. Dat zal de senaat geen tweede maal overkomen. Leden die de voorgestelde wetswijziging op inhoudelijke grond verwerpen, houden voet bij stuk. Een kabinetscrisis dreigt.

Dan komt er een creatieve oplossing. Zoals gezegd: de rechtstaat is de onze niet.) Het parlement stemt nogmaals over het voorgestelde referendum en verwerpt het ditmaal. Maar als handreiking naar de voorstanders krijgt de bevolking eenmalig de gelegenheid dit besluit met een referendum te corrigeren. De voorstanders laten deze kans niet onbenut; 90% van hen komt naar de stembus om hun onvrede met het parlementsbesluit kenbaar te maken. De tegenstanders zien echter geen reden om het in hun ogen juiste besluit te corrigeren; slechts 10% van hen trekt de jas aan om dat te komen melden.

Het referendum is geldig. Het parlementsbesluit wordt verworpen. Het corrigerend referendum komt er toch. De voorstanders juichen. En de tegenstanders zien hun gelijk bevestigd. Met een correctief referendum in de voorgestelde vorm trekt de protesterende minderheid aan het langste eind. De luidste stemmen gelden.

Harold de Boer

Stay tuned

Sign up for our weekly newsletter.