(vervolg van voorpagina)
Deze jurist voorziet dat bestuurders straks te pas en te onpas publicaties zal tegenhouden die 'schadelijk zijn voor het universitaire belang', bijvoorbeeld omdat de opdrachtgevers van buiten de universiteit erdoor afgeschrikt worden. Volgens mr. D.W.F. Verkade, hoogleraar auteursrecht aan de Universiteit Leiden, is dat geen onzin, 'hoewel het niet vandaag of morgen al zal gebeuren'. 'Maar stel dat iemand een prinsje beledigt of racistische taal opschrijft. Dan zal een universiteitsbestuur onder druk komen te staan om dat tegen te houden - omdat het college dat immers kán. Dat moet niet, daar zijn andere mechanismen voor."
Dat de universiteiten minder willen betalen voor publicaties, begrijpt Verkade wel. Maar dat ze daarvoor auteursrechten nodig hebben, bestrijdt hij. 'Hoe lang bestaat de drukpers precies?' moppert hij. 'Al die tijd werken de universiteiten zonder auteursrecht. Waarom moet dat anders? Als er een boek van mij verschijnt, geef ik het eerste presentexemplaar aan
mijn vrouw en het tweede aan de bibliotheek. Bij tijdschriften ligt het minder simpel, maar ook daarover zijn best afspraken te maken.'
Over zulke afspraken praten de universiteiten de komende tijd verder met de bonden. Ze waren het cao-overleg ingegaan met de eis dat 'de rechten van intellectueel eigendom toevallen aan de werkgever'. Maar dat kregen ze er niet door. In het cao-akkoord staat nu dat de huidige regels 'niet altijd eenduidig zijn en tot ongewenste situaties in het toerekenen van kosten
kan leiden'. Nieuwe regels mogen 'geen afbreuk doen aan de academische vrijheid'.
Maar de inzet van de werkgevers is niet veranderd. 'Ze willen één front vormen', zegt Mark Klein, directeur van de Utrechtse rechtenfaculteit. Hij verzocht zijn medewerkers onlangs per brief hun auteursrechten toch vooral niet onvoorwaardelijk over te dragen aan uitgevers, omdat dat de
faculteit opscheept met hoge kosten, onder meer voor kopieën. Maar van zulke acties liggen de uitgevers niet wakker, weet ook Klein. 'Je kunt meer bereiken als je kunt onderhandelen met de uitgevers. En dan sta je sterker in je schoenen als je groot bent.'
Werkgeversonderhandelaar Theo Peperkamp verwacht dat het wel zal lukken om afspraken te maken waarin alle betrokkenen zich kunnen vinden. Wetenschappers zouden bijvoorbeeld licentie-overeenkomsten kunnen sluiten met hun universiteit. Ze houden dan het intellectueel eigendom, maar geven de universiteit toestemming om voor een bepaalde periode en met bepaalde
doelen over hun werk te beschikken. 'Natuurlijk gaat het er ons niet om de academische vrijheid aan te tasten', zegt Peperkamp. 'Dus eigenlijk begrijp ik alle ophef erover niet zo.'
