'Nieuwe risico's gaan gepaard met een hoog afkortingsgehalte.' Spreker Bert de Vroom gaf vorige week in het kader van de vredesweek op de UT een lezing onder de titel: 'Betwijfelde zekerheden.'
DES, HIV en BSE zijn voorbeelden van nieuwe risico's waarmee de maatschappij meer en meer te maken krijgt.
Oude risico's zijn bijvoorbeeld armoede, werkloosheid en arbeidsongeschiktheid. 'Poortwachters', vooraanstaande deskundigen op gebieden variërend van het recht tot de vakbeweging en van media tot het verzekeringsleven, geven nu hun kijk op de nieuwe risico's. Volgens De Vroom blijkt dat de wetenschap- wat het alleenrecht van spreken betreft- aan waarde inboet. De zekerheid dat wetenschappers de enigen zijn die een heldere verklaring kunnen geven voor verschijnselen is aan twijfel onderhevig. Waarheden bestaan naast elkaar. Zowel binnen de wetenschappelijke wereld als daarbuiten. En een deskundige wordt niet meer op zijn woord gelooft. Hij moet met bewijzen komen.
Zo ontstaat er een 'battle of experts'. Instituten en beleidsmakers vechten hun conflicten uit via het publieke debat. De Bijlmer-
enquête is er een goed voorbeeld van. De vraag wie verantwoordelijk is voor schade, is moeilijk te beantwoorden. De mens heeft zelf de hand in het fabriceren van de nieuwe risico's. De mogelijkheid van bijvoorbeeld genetische manipulatie heeft hij zelf 'geschapen'. Hij blijkt zelf zekerheden te kunnen maken. Dat besef, maakt hem onzeker. Nieuwe ontwikkelingen brengen nieuwe risico's. Bij wie ligt de verantwoordelijkheid? Verzanden in eindeloze discussies met betrekking tot schadevraagstukken kan een gevolg zijn.
Hoe kan het maatschappelijke proces toch beheersbaar blijven? De oplossing is reflexieve moderniteit.
Maar volgens De Vroom is er meer nodig. Er moet een reflexieve moderniteit gecreëerd worden die controleerbaar blijft. Daar ligt een taak voor de politiek.
