Je bent net terug uit Amerika?
`De afgelopen week was ik op een conferentie in Hawaï. De meeting van de American Physical Society - waar we dus met onze video wonnen - vond in de week daarvoor plaats. De jetlag ben ik nog niet te boven.'
Vijf keer meedoen, vijf keer winnen. Wat doen jullie zo goed?
`Op de een of andere manier hebben we er een goede feeling voor. De jury beoordeelt de inzendingen op wetenschappelijke inhoud, maar het plaatje moet er zeker ook mooi uitzien.'
Wat is er precies op jullie video te zien?
`We laten een springende shampoo zien die het zogenaamde Kaye-effect vertoont. Kaye, een Britse ingenieur, ontdekte in 1963 dat het lijkt of bepaalde vloeistoffen als elastiek wegspringen. Onze groep heeft nu ontdekt dat dit ook gebeurt met meer gewone vloeistoffen als shampoo of vloeibare handzeep. Een verklaring voor het effect heeft Kaye nooit kunnen geven. In de video leggen wij de onderliggende fysica van het Kaye-effect uit. Het wegspringen van de vloeistof heeft niets te maken met elastische eigenschappen. Dat laten we zien aan de hand van een proef met shampoo. Als je een dunne straal shampoo doorlopend op de palm van je hand laat stromen, kan het wegglijden waardoor het net zo dun wordt als water. Vervolgens wordt er een kracht uitgeoefend op het hoopje shampoo, waardoor een kuiltje ontstaat en de shampoo weer omhoog schiet. Dat hebben we dus gefilmd.'
Het ziet er heel spectaculair uit, hoe maak je zoiets?
`We gebruiken daarvoor hogesnelheidscamera's. Die spelen een heel belangrijke rol in ons onderzoek. Om de fysica te achterhalen, maar ook om prachtige beelden te verkrijgen. Het winnende filmpje duurt slechts drie minuten, maar met de compilatie zijn we een week bezig geweest.'
En hoeveel liter shampoo was er nodig?
`Zo'n dertig liter. Het beste werkte de shampoo van Sanex. Of de vloeibare handzeep van Kruidvat. Ja, het rook in ons onderzoekslab behoorlijk naar lelietjes van dalen. Op zich niet verkeerd.'
Wat levert deze winnende video op?
`Vooral een stuk publiciteit en daarmee dus ook succes voor onze vakgroep. Zo werden onze resultaten beschreven in Nature en was er een publicatie in het Journal of Statistical Mechanics. Dit soort dingen maakt mijn werk extra leuk. Het gaat om redelijk eenvoudige natuurkunde, die wij als vakgroep ook gebruiken om voorlichting te geven aan middelbare scholieren.'
En de volgende film gaat over…?
`Ik heb al wel ideeën, maar dat is ook alles wat ik kan verklappen.'
De vakgroep Physics of Fluids maakte filmopnames van een `springende shampoo'.
