Dat Twentenaren harde werkers zijn, is een veelgehoorde opvatting. Toch blijkt dat geroemde arbeidsethos niet uit de cijfers van de Index, want de arbeidsproductiviteit blijft achter bij het landelijk gemiddelde. Sterker nog, dit verschil is sinds 1996 toegenomen. Kennelijk zijn bedrijven in de regio minder in staat om met dezelfde mensen meer waarde toe te voegen dan elders. Gebrek aan innovatie en investeringen in nieuwe apparatuur kunnen oorzaak zijn van deze achterblijvende productiviteit.
Op horecagebied scoort de gemeente Dinkelland als enige Twentse gemeente bovengemiddeld, wat waarschijnlijk samenhangt met de toeristische functie van deze gemeente. Het aantal horecagelegenheden per duizend inwoners houdt in de rest van Twente niet over. In Enschede en Hengelo bevinden zich per tienduizend inwoners minder cafés dan gemiddeld in de vijftig grootste Nederlandse steden. Echte kwaliteitrestaurants zijn er ook niet te vinden in de regio.
Iets anders: met de veiligheid is het bijzonder goed gesteld in het gebied. Het aantal geregistreerde misdrijven per honderdduizend inwoners is slechts tweederde van het landelijk gemiddelde. Ook in de Twentse steden is de veiligheid beduidend hoger dan in andere grote gemeenten. Burgers in Twente zijn minder vaak slachtoffer van een delict dan elders.
De makers van de Index besteedden in deze uitgave speciale aandacht aan de brain drain, het wegtrekken van goed opgeleide mensen uit de regio. Uit de cijfers blijkt dat Twentse jongeren hun opleiding in de regio voltooien om vervolgens elders in het land aan het werk te gaan. Dit komt omdat de regio te weinig interessante, kennisintensieve banen biedt voor afgestudeerden.
Universitair docent economie Gert-Jan Hospers verduidelijkt: `Een goede afstemming tussen studies en de vraag van het bedrijfsleven ontbreekt. Ik denk dat stages en afstudeeropdrachten heel belangrijk zijn. Deze vormen toch vaak een voorportaal voor een baan. Er mag best meer interactie komen tussen het bedrijfsleven en onderwijsinstellingen met de hoop dat jongeren na hun stage blijven hangen.'
Een ander gesignaleerd probleem is het aantrekken van nieuwe bedrijvigheid van buiten de regio. Hospers: `Regio's concurreren met elkaar en je bent afhankelijk van het beeld dat buitenstaanders van je hebben. De Randstad is voor velen toch the place to be. Daar leg je het tegen af. Wél kun je je focussen op reeds opgerichte bedrijven en deze proberen te behouden. Dat kan door bijvoorbeeld het vestigingsklimaat op een Business and Science Park aantrekkelijk te maken.'
Hospers is vooral geïnteresseerd in het verhaal achter de cijfers. `Wij gebruiken allerlei bestaande rapporten en onderzoeken over Twente. De Index is eigenlijk de samenvatting daarvan. Echt grip op cijfers krijg je slecht. Toch verbinden we er conclusies aan. Dit is te vergelijken met een luchtballonvaart: je onderscheidt wel huizen en straten, maar écht scherp zie je het niet. Daarom ben ik ook wat voorzichtig met het doen van uitspraken. We moeten het verhaal áchter de cijfers niet vergeten en ons niet alleen blindstaren op getallen.'
Toch dient het generen van cijfers zeker een goed doel zegt de docent. `Je hoopt op objectieve informatie waarmee je over tien jaar uitspraken kunt doen in termen van een verbeterde of verslechterde situatie. En je kunt onderbouwen of gedane inspanningen zoals het Innovatieplatform Twente en het Kennispark de gewenste resultaten hebben opgeleverd.'
De eerste Twente Index ontstond in 2005 nadat Twentse bestuurders en betrokkenen een werkbezoek brachten aan Silicon Valley in de USA en daar kennis maakten met de Silicon Valley Index. Deze inspirerende publicatie had, net zoals de Twente Index nu, als doel om betrouwbare, feitelijke informatie te geven over de plaatselijke economie en kwaliteit van leven.
