De advertentie was een initiatief van de Spinozaclub, het gezelschap van Spinozaprijs-winnaars dat elkaar eens per jaar ontmoet. `We vonden dat nu, tijdens de formatie, een extra pleidooi voor de wetenschap noodzakelijk was', legt Lohse uit. `Binnen het oude kabinet leek het besef hoe belangrijk fundamentele wetenschap is voor innovatie te zijn verdwenen.' NRC Handelsblad stelde vervolgens gratis advertentieruimte ter beschikking. Wat vooraf moeilijk leek, 44 wetenschappers op één lijn krijgen, bleek in de praktijk mee te vallen. Na de vijfde conceptversie gaf iedereen zijn fiat.
Henk Zijm, de rector, juichte het initiatief toe, maar stelde tegelijkertijd dat een deel van het geld ook naar het voortgezet onderwijs moet, want die bepaalt de instroom bij de universiteiten. Bent u het daar mee eens?
`Daar ligt in ons advertentie ook heel veel nadruk op. Als ik zie hoeveel leraren binnen het VWO geen academische graad hebben, dan baart me dat zorgen. Ik vind dat geen goede zaak. We moeten jongeren enthousiast maken voor wetenschap en als je niets van wetenschap weet, kan dat niet.'
Hoe krijg je academici zover dat ze voor een carrière in het onderwijs kiezen?
`In de eerste plaats door betere salarissen te bieden. Dat is nu echt rampzalig. Maar ook door ze hun vak terug te geven. Met name sinds de introductie van het studiehuis is het aantal contacturen dramatisch gereduceerd. Je leert niet alleen uit boeken, maar ook van een inspirerende leerkracht. Dat is een traditie van duizenden jaren. De vernieuwingen die de laatste jaren zijn doorgevoerd zijn in mijn ogen niets meer dan verkapte bezuinigingen, ten laste van leerlingen en leerkrachten, voornamelijk binnen de technische vakken. Want juist die vakken kun je niet in je eentje leren. Ik geef nu acht jaar les en heb het met eigen ogen kunnen aanschouwen: met de introductie van het studiehuis is de voorkennis van de studenten dramatisch gedaald. Voor universiteiten is er geen andere keuze dan bijspijkercursussen te geven. Zelfs leerlingen beginnen in opstand te komen omdat ze te weinig les hebben. Dat is toch een teken aan de wand?'
Is het tij nog te keren?
`Voor één generatie scholieren en studenten is het te laat. Dat betekent niet dat je het dan maar moet laten zitten, we moeten het voor de volgende generatie beter doen.'
In de advertentie, opgesteld door voorzitter Ed van den Heuvel, lijken de Verenigde Staten het utopia voor wetenschap. Is dat nog wel zo?
`Er is discussie geweest of we dat zo moesten formuleren. Of Amerika het inderdaad zoveel beter doet dan Europa hangt af van het vakgebied, want de afgelopen jaren is het Amerikaanse budget voor fundamenteel onderzoek ook geslonken, onder andere wegens Irak en wegens de bemande Marsmissie die wetenschappelijk niets zal opleveren. Maar, feit is dat ze op sommige gebieden ze nog steeds heel erg goed zijn. De landen die het ook echt goed doen zijn India, China en Singapore. Zij zijn in rap tempo hun achterstand op Europa en de Verenigde Staten aan het inlopen. Door goed te investeren kunnen we ze voorblijven.'
Denkt u dat uw pleidooi gehoor vindt binnen de politiek?
`Nog niet iedereen is van de ernst van de situatie doordrongen. Vaak kijken politici teveel naar de korte termijn in plaats van de lange. Een collega onder de Spinozapremie-winnaars vertelde me een reactie van een politicus tegenover hem: krijg ik binnen mijn ambtstermijn nog iets van de veranderingen te zien?'
De Spinozapremiewinnaar en medeondertekenaar van de advertentie Ronald Plasterk wordt genoemd als de nieuwe minister van onderwijs. Goed idee?
`Dat zou schitterend zijn. Ik ben onder de indruk van hem. Hij zou een hele goede zijn voor die post. Maar ik vrees dat hij het niet zal doen.'
 |
| Detlef Lohse: …we moeten het voor de volgende generatie studenten beter doen… |
