Intelligent textiel

Dragan Jocic is afkomstig van de Universiteit van Belgrado maar zal de komende vier jaar in Nederland doorbrengen. `Het voelt best vertrouwd hier', zegt hij in het lab in Langezijds. `Dat komt, ik ken Vincent en Marijn al jaren.' De textielgroepen in Europa zijn verbonden in een netwerk, vertelt hij, waar ook universitair docent Vincent Nierstrasz en deeltijdhoogleraar Marijn Warmoeskerken zich regelmatig laten zien.

Jocic besloot zich een paar jaar geleden toe te leggen op geavanceerde functionaliteiten in textiele materialen. Hij werkte op dat moment in Spanje, aan de universiteit van Terrassa, en kreeg van de Spaanse overheid funding voor zijn idee. `Dat was net genoeg om mijn eigen salaris te betalen. Maar ik wilde een groep opbouwen en een grotere subsidie binnenhalen.' Hij hoopte op een Marie Curie Excellence Grant, vanuit het zesde kaderprogramma van de EU. Met deze subsidie kunnen wetenschappers onderzoek uitvoeren bij een gastinstelling in het buitenland. Jocic: `Bij Marie Curie is internationale mobiliteit verplicht, ik moest de grens over. Spanje was dus geen optie, want daar zat ik al. En Belgrado ligt niet in de Europese Unie.'

En dus belde hij met Twente. `De Twentse groep staat zeer goed bekend en dat is van het grootste belang voor de toekenning van de subsidie.' Vincent Nierstrasz: `Wij wilden ook meer de kant van de functionele textiele materialen op, dus dat matchte goed met de ideeën van Jocic.'

De Servische professor was op de hoogte van de situatie waarin de vakgroep zich op dat moment bevond: de reorganisatie van de faculteit TNW stond voor de deur. Jocic: `Maar ik was toch overtuigd. This was the right place.' De subsidie werd aangevraagd en toegekend. Over de komende vier jaar komt er 1,13 miljoen euro beschikbaar voor promovendi, postdocs en apparatuur. Nierstrasz: `In Nederland is nog maar acht keer zo'n Excellence Grant binnengehaald, voor Twente is het de eerste. Er zijn verder geen partners, een grote subsidie dus.'

Jocic en zijn teamleden hopen de komende vier jaar textiele materialen te ontwikkelen die gevoelig zijn voor veranderingen in hun omgeving. Daarvoor zijn polymeren nodig met de eigenschap dat ze reageren op veranderde omstandigheden. Jocic: `Die polymeren worden in een dun laagje gecoat op de buitenkant van de textielvezels en moeten veranderingen in temperatuur, zuurgraad, licht, chemicaliën, zoutgehalte of vochtigheid waarnemen.'

Het ontwikkelen van zo'n slim, sensitief polymeer is het eerste punt. Vraag twee is hoe de polymeren op een permanente manier kunnen worden aangebracht. Jocic: `Duurzaamheid is belangrijk, de eigenschap mag bijvoorbeeld niet na één wasbeurt alweer verdwijnen. Ook mag het textiel door het toevoegen van deze dunne laag, bestaande goede eigenschappen en kenmerken als comfort en draagbaarheid niet verliezen.'

Toepassingen worden gezocht in gezondheidszorg, veiligheid en sport, vertelt Jocic. Daarbij valt te denken aan anti-bacteriële stoffen, anti-allergische kleding of textiel dat gedoseerd medicijnen afgeeft aan de huid.

Promovendi en postdocs worden op dit moment geworven, maar de toekomst van textieltechnologie aan de UT is nog steeds onzeker. De faculteit TNW heeft de groep `wegens gebrek aan perspectief in de tweede en derde geldstroom' verleden jaar weggereorganiseerd, tegelijk met zes andere chemische leerstoelen. Textieltechnologie wordt echter al jaren gefinancierd door de industrie, middels de Stichting Technologie van Gestructureerde Materialen. De industrie en de stichting willen graag dat de leerstoel doorgaat. Een mogelijk scenario, vertelt Nierstrasz, is dat textieltechnologie organisatorisch wordt ingebed in het Innovation Lab van de UT en onderdeel wordt van het samenwerkingsverband High Tech Facilities die in het herontwikkelde Langezijds een plaats moet krijgen. Er wordt nu gewerkt aan de juridische en financiële vormgeving daarvan. Het project van Jocic kan in ieder geval doorgaan, verzekert Nierstrasz.