ITER is een internationaal samenwerkingsproject om de wetenschappelijke en technische haalbaarheid aan te tonen van kernfusie als energiebron. Japan, Zuid-Korea, China, India, de Verenigde Staten, Rusland en de EU doen eraan mee. Projectleider Arend Nijhuis: `De meeste van deze landen produceren een deel van de benodigde supergeleiders. Dat zijn flinke kabels van vijf centimeter doorsnee, met daarin zo'n duizend supergeleidende draden van ongeveer een millimeter doorsnee. De supergeleiders zijn nodig om het hete plasma van 150 miljoen graden Celcius binnen de kernfusiereactor magnetisch op te sluiten. Dit moet ervoor zorgen dat het plasma niet tegen de wand komt, want geen enkel materiaal is bestand tegen zulke enorme hoge temperaturen.'
Projectleider Nijhuis vertelt dat het ITER-magneetsysteem gemaakt wordt met supergeleidende kabels die aan gigantische stromen en krachten worden blootgesteld. `De draden zijn bijzonder gevoelig voor vervorming zoals buiging en contactdruk. Dit beïnvloedt in grote mate de prestaties. Hoe dat gebeurt, hebben wij middels onderzoek in kaart gebracht. Faciliteiten in ons laboratorium kunnen de kwaliteit van kabels en draden uitgebeid onderzoeken. Deze testopstelling was aanvankelijk niet bedoeld voor seriematige testen, maar ja, dit is zo'n bijzonder project dat we `ja' hebben gezegd op het verzoek van ITER.'
Volgens Nijhuis heeft de onderzoeksgroep het contract te danken aan het jarenlang boeken van goede en betrouwbare resultaten. `Op de UT zijn we al enkele decennia actief in supergeleiding. Wij zijn altijd nauw betrokken geweest bij grote internationale projecten. Het binnenhalen van deze opdracht getuigt van veel vertrouwen in onze groep. Het hele ITER project kost zo'n vijf miljard euro. Een kwart daarvan is bestemd voor het magneetsysteem waarvan wij de supergeleiders testen om zo zeker te weten dat het gaat werken. Dan praat je toch al gauw over een klus van meer dan één miljoen euro.'
Nijhuis vertelt dat het voor de UT om vijftien tot twintig kabels gaat. `Het is niet zo dat je na het testen de beste kabel eruit pikt. De totale wereldwijde productiecapaciteit aan supergeleiders is daarvoor te klein en alle leverende partners zullen uiteindelijk aan de ITER-eisen moeten voldoen.
