`Die fabriek was een leuke binnenkomer', zegt Jan-Jaap Mastenbroek over de hoogovens van Metallurgs in Liepaja, Letland. Een foto daarvan sierde vorige week de voorpagina van dit blad. `Ruwe erts werd daar verwerkt tot rails.' Tim Plattel: `Het was er vreselijk koud. Daar sta je dan in je pantalonnetje. Het metaal van de brug waar we op stonden, zoog werkelijk alle warmte uit je voeten en kuiten. Mensen gingen bijna van hun stokje.' De Newtonianen stonden op die brug om te zien hoe bakken met vloeibaar staal gevuld werden. Mastenbroek: `In al je naïviteit denk je: voordat ze die potten volgooien, zullen ze eerst wel even die loopbruggen afsluiten. Niet dus. Arbeiders liepen op een meter of twee afstand langs vloeibaar staal van zeker vijftienhonderd graden.' Verbaasd: `Ze werden er niet warm of koud van.'
Dat fabrieksbezoek was op dag zes. `Dan is je reis eigenlijk al geslaagd. Als WB'er vind je dit fantastisch.' Plattel vult aan: `Het was zo onverantwoordelijk. Die fabriek was oud en helemaal afgeragd. Pure sciencefiction.'
Naast staalbedrijven bezochten de UT'ers onder andere een scheepswerf, een kettingfabriek (Mastenbroek: `Dat pand was zo lek als een mandje. Gelukkig hadden we als relatiegeschenk paraplu's bij ons. De directeur kon er wel om lachen.'), een fabriek waar ze autogordelsystemen maken en…een kerncentrale. `Dezelfde als in Tsjernobyl', vertelt Mastenbroek. Plattel: `We moesten ons allemaal uitkleden tot op ons ondergoed en meerdere lagen beschermende kleding aantrekken, inclusief handschoenen en muts. Wanneer je terugkomt uit die reactor, controleren ze nog eens of je niet iets `meegenomen' hebt van binnen.' Mastenbroek: `Het is geweldig om zo'n centrale van binnen te zien. Grote stalen deuren, betonnen muren van vijf meter dik, turbines zo groot als woonhuizen, goed voor 750 megawatt. Fantastisch om eens te zien.'
De Nederlandse ambassades in de drie landen hielpen de organisatie - die naast Plattel en Mastenbroek bestond uit Gerben Plijter, Mart Bruinja en Hielke Kortschot - aan geschikte bedrijven. `Maar dan heb je nog geen idee van wat je kunt verwachten. We dachten dat het bezoek aan die scheepswerf geweldig zou zijn, maar dat stelde eigenlijk geen ruk voor', zegt Mastenbroek. `Die kettingfabriek daarentegen was een aangename verrassing. Daar deden ze álles zelf, tot het fabriceren van de verpakking toe.'
Onontgonnen gebied, noemen de twee Newtonianen de Baltische staten. Volgens hen valt er daarom nog veel te winnen voor het Nederlandse bedrijfsleven, én voor de wat avontuurlijk ingestelde reiziger. `Het toerisme zal wel toenemen de komende jaren', zegt Mastenbroek. `Bewoners zeiden allemaal: kom terug in de zomer, dan is het 25 graden bóven nul en is het hier prachtig. En dan beschikken ze ook nog over prachtige steden als Riga en Tallinn.'
Overdag reisde het gezelschap en waren er de bedrijfsbezoeken, 's avonds werd de lokale horeca aan een inspectie onderworpen. `Zeker in Letland, in Riga, hebben we een paar geweldige avonden gehad', zegt Plattel. `Je hebt daar mooie discotheken en kroegen.' Kaunas, achter Vilnius de tweede stad van Litouwen, vormde het andere uiterste. `Op de universiteit daar hadden we een studente ontmoet die met ons mee ging stappen `s avonds. Tim en ik brachten haar 's nachts terug. Ze drukte ons op het hart de terugweg alleen tegen elkaar te fluisteren. Echt onveilig voelden we ons daar echter niet.' Plattel: `In Daugavpils wel. Dat is zo'n kilometer of vijftig van de Russische grens en een echte spookstad. We wilden 's avonds naar het centrum om een hapje te eten. Maar, er was geen centrum. De sfeer was er ook drukkend en we voelden ons niet op ons gemak.'
Een probleempje deed zich voor aan de grens tussen Letland en Estland. De reizigers beschikten alleen over gekopieerde autopapieren bij hun gehuurde busjes. `We kwamen Estland niet in. We zijn uiteindelijk weer teruggereden naar Riga en hebben daar twee andere busjes geregeld.'
Een ander minpuntje: bijna nergens was er tijd voor koffie. Mastenbroek: `Meestal kwamen we binnen en, bám, de rondleiding begon.' Plattel: `Behalve bij dat ene bedrijf, waar we om elf uur 's morgens een weerzinwekkende warme hap kregen voorgeschoteld.' Mastenbroek, lachend: `Met als toetje een plak cake in een bak ranja!'
Stichting Universiteitsfonds Twente sponsorde de studiereis van Isaac Newton.
|
||
.
