Studenten zijn over het algemeen betere onderhandelaars dan ambtenaren, zegt Paul Meerts van Instituut Clingendael. Hij gaf onlangs een tweedaagse case over onderhandelen op de UT, op uitnodiging Aegee-herendispuut Incognito.
 |
| Deelnemers aan de case over overhandelen. |
Begin jaren zeventig is de wereld kort achter elkaar getroffen door natuurrampen in midden-Europa, aardbevingen in de Sovjet-Unie en Turkije en droogte in Afghanistan en West-Afrika. Binnen de Verenigde Naties ontstaat er discussie. Zou het goed zijn om je structureel met rampenbestrijding bezig te houden? Sommigen zijn voor, anderen zijn minder enthousiast. In de workshop Space between words spelen de deelnemers, onderverdeeld in kleine groepen, de historische vergadering van de Verenigde Naties in 1971 na, waarin de deelnemende landen het eens moeten worden over (de voorwaarden voor) de oprichting van UNDRO: de United Nations Disaster Relief Organization. Er moet een resolutie komen waarin alle landen zich kunnen vinden.
Wat leren studenten in deze workshop?
Meerts: `Ze leren vooral hoe ze met complicaties moeten omgaan: hoe kun je orde scheppen in de veelheid van problemen die zich aandienen wanneer zoveel partijen het ergens eens over moeten worden en hoe kun je voorstellen vervolgens met elkaar laten fuseren?'
Waarom deze vergadering?
Meerts: `Het is een originele casus en het mooie is dat er een film van bestaat. Zo kun je mensen achteraf laten zien hoe het destijds uiteindelijk afgelopen is.'
Hoe verhoudt de opstelling van de studenten zich met de gedragingen van de hoofdrolspelers van destijds?
`Dat is heel realistisch. De grote strijd gaat bijna altijd over de bevoegdheden die een persoon krijgt, in dit geval degene die de UNDRO zou moeten gaan leiden. Dat is hier ook zo. Studenten hebben net als de onderhandelaars van toen grote moeite om die bevoegdheden goed te bepalen en te kaderen. In het echt komt het tot consensus door een truc die studenten niet kunnen kennen, een soort konijn uit de hoge hoed.'
Er zijn maar weinig universiteiten in Nederland die aandacht besteden aan conflictmanagement en onderhandelen.
`Het gebeurt hier en daar, maar echt onderhandelingstechnieken, zoals vandaag hier, nee, dat bestaat eigenlijk niet.'
Is dat niet vreemd? Nederland maakt deel uit van de EU en daar moet ook vaak lang onderhandeld worden voor landen het eens zijn over bijvoorbeeld verdragen.
`Ja, want het zou zeker nuttig zijn. Universiteiten zijn daar echter niet van doordrongen. Ik maak me daar sterk voor. Onderhandelingskunde wordt ook niet gezien als academisch, als wetenschappelijk. Toch zie je dat er steeds meer mensen een thesis over willen schrijven of een dissertatie.'
Zijn studenten goede onderhandelaars?
`Ze zijn over het algemeen beter dan ambtenaren, want ze zijn creatiever. Ze zien vaak oplossingen die anderen zouden ontgaan. Creativiteit is ook noodzakelijk om tot een goede uitkomst te komen.'
Maarten Veger van de organisatie noemde de onderhandelingen achteraf ook `heel natuurgetrouw'. Het konijn uit de hoge hoed van Meertens bleek een listigheidje. Tijdens de vergadering in 1971 gebruikten de Amerikanen het werkwoord to direct als taakomschrijving van de nog aan te stellen chef van UNDRO, anderen pleitten voor to coordinate. De oplossing? In de Amerikaanse tekst verscheen to direct, in de Franse versie niet diriger, de letterlijke vertaling, maar een ander werkwoord met een voor de Fransen wat minder zware lading.
