De meeste mensen kennen het, dat onaangename gevoel dat je bekruipt als je een ziekenhuis binnenloopt. `Het verbaast mij dat juist zo'n gebouw waar mensen op hun kwetsbaarst zijn, zo onaangenaam voelt', vertelt Dijkstra van de vakgroep marketingcommunicatie en consumentenpsychologie. `Jarenlang zijn er dure ziekenhuizen uit de grond gestampt terwijl de wetenschappelijke fundering volledig ontbreekt. Tegenwoordig is er steeds meer aandacht voor omgevingsbeïnvloeding, ook vanuit architecten.'
Die beïnvloeding begint al in de wachtkamer. Daarom onderzocht Dijkstra hoe je patiënten in wachtkamers van huisarts en tandarts kunt laten ontspannen. De radio bij artsen staat meestal afgestemd op populaire zenders zoals Sky Radio en 3FM. Terwijl dat soort muziek juist niet ontspannend werkt. Maar dat is iets wat de meeste artsen zich volgens haar niet realiseren. `Uit mijn onderzoek blijkt duidelijk dat klassieke muziek in de wachtkamer zorgt voor minder stress. Zelfs als je liever naar popmuziek luistert. Ik dacht al wel dat klassieke muziek ontspannender zou werken maar zo'n duidelijk verschil had ik niet verwacht.'
Die uitslag riep wel nieuwe vragen bij haar op. Want waarom zorgt klassieke muziek wel voor minder stress en popmuziek niet? `Je zou denken dat je favoriete muziek, voor de meeste mensen popmuziek, juist extra ontspannend werkt. Daarom ben ik nu bij mijn eigen tandarts bezig met een vervolgonderzoek. Maar daar kan ik nog niet veel over zeggen.'
Een kwart van de Nederlanders is bang voor de tandarts, dat bleek eerder deze maand uit een onderzoek van het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam. Dat hoge percentage kan volgens Dijkstra waarschijnlijk teruggebracht worden door de omgeving te beïnvloeden. `De angst bestaat vaak al voordat een afspraak wordt gemaakt. Meestal is die gebaseerd op eerdere vervelende ervaringen. Als je eerstvolgende ervaring wel prettig is kan dat ervoor zorgen dat je de keer daarop minder bang bent. Bovendien denk ik dat patiënten die zich ontspannen voelen in de wachtkamer minder pijn ervaren tijdens de ingreep.'
In haar onderzoek nam ze ook het effect van planten en kleur in ziekenhuiskamers en behandelruimten onder de loep. Opvallend was dat een plant of zelfs een abstract schilderij van een boom stressreducerend blijkt te werken. Dat komt volgens de kersverse doctor doordat wij de natuur van oudsher associëren met ontspanning. Het effect van kleur was moeilijker vast te stellen omdat daar weinig wetenschappelijke basis voor is. Kleur blijkt vooral van invloed op mensen die daar vanuit hun persoonlijkheid gevoelig voor zijn. Wel bleek dat een groene patiëntenkamer zorgt voor minder stress. Anders was dat in de spreekkamer van een psycholoog. In een witte kamer vertelden patiënten meer over zichzelf dan in een groene. Bovendien vonden zij de psycholoog in de witte kamer meer ervaren en geloofwaardiger overkomen. Dijkstra: `Een gekleurde kamer bleek niet te matchen met de verwachtingen.'
Ook na haar promotie blijkt de gedragwetenschapper zich als universitair docent richten op onderzoek naar zorgomgevingen. Daarnaast doceert ze vanaf komend collegejaar het nieuwe vak omgevingsdesign in de master communicatiewetenschap.
 |
| Karin Dijkstra (Foto: Gijs van Ouwerkerk) |
