Het is 1965 als de familie Fernandez van Spanje naar Enschede trekt. Vader en moeder treden in dienst bij textielmagnaat Van Heek in Enschede, terwijl de jonge Manuela naar de Spaanse school gaat in Enschede. Het is namelijk de bedoeling dat de vele arbeidsmigranten weer terugkeren naar het land van herkomst. Manuela rondt de school af, stroomt door naar de middelbare school en klopt in 1982 overal aan voor werk. ‘Het arbeidsbureau stuurde mij naar de technische hogeschool voor een tijdelijke arbeidsplaats. Ik kreeg een klus voor zes maanden als documentalist, waarbij ik gegevens moest invoeren bij de toenmalige faculteit ELTN. Dat werk had ik binnen drie maanden al af’, blikt Fernandez Fernandez veertig jaar later terug.
Enschedees accent
Haar accent verraadt niet alleen haar Spanje afkomst. Het legt ook haar Twentse achtergrond bloot. ‘Grappig is dat he? Zij noemen mij vaak de Spaanse Tukker, want ik heb een duidelijk Enschedees accent. Spanje is mijn land, maar Nederland is echt top. In mijn wijk Twekkelerveld deed ik 25 jaar vrijwilligerswerk bij carnavalsvereniging De Tuffelkroepers. Dat deed ik voor jeugd uit de wijk die zich het carnaval vieren niet kon permitteren.’
Hoewel Fernandez Fernandez in 1982 haar visitekaartje afgeeft aan de UT, lijkt haar carrière na drie maanden voorbij. Ze krijgt van personeelsbeheer te horen dat ze niet kan blijven. ‘Hoe dat juridisch precies zat weet ik niet, maar ik begreep dat je als buitenlander niet voor de overheid kon werken. Ik had bovendien de Spaanse nationaliteit nog. Toch besloot ik te solliciteren voor de typekamer bij toegepaste wiskunde, om dictaten en formules in te voeren. Prachtig werk. Ik werd aangenomen voor drie dagen en ging dansend naar huis. Zo blij en trots was ik. Na mij volgden opeens veel meer internationale collega’s.’
De heilige berg
Naast haar functie voor toegepaste wiskunde schiet Fernandez Fernandez op alle mogelijke manier te hulp bij werkzaamheden op de campus. Zo fungeert ze als tolk voor medewerkers en studenten uit Spaanstalige landen en geeft ze Spaanse les aan de Volksuniversiteit. Uiteindelijk gaat ze fulltime aan de slag voor CELT, waar ze tot op de dag van vandaag 34 jaar werkt. Dat had ze op haar eerste dag op de campus nooit durven dromen. ‘Ik kom uit een dorp bij Montserrat, dat is de heilige berg bij Barcelona. Nu Catalonië, toen nog Spanje omdat we leefden onder Franco. Eigenlijk wilde ik op mijn achttiende terug naar Spanje, maar dat kon toen niet. Dat was niet leuk, maar zoiets moet je dan accepteren door je leven hier op te pakken.’
Hou op, ik word al emotioneel als ik er aan denk. De UT is mijn tweede huis zoals Nederland mijn tweede land is. Ik ga mijn collega’s vreselijk missen.
Fernandez Fernandez ervaarde als eerst internationale medewerker nooit discriminatie op de werkvloer. ‘Maar ik had natuurlijk wel mijn temperament. Sommigen moesten daar in het begin even aan wennen. Ik praatte veel en gebruikte daar constant mijn handen bij. Ook luisterde ik niet altijd goed naar mensen. Ik leerde dat te beheersen en heb me heel goed aangepast aan Nederland.’
In vier decennia zag ze de campus veranderen. Van een kleine, menselijke universiteit, naar een enorm internationale gemeenschap. Een plek die continu in beweging is. ‘En heel duidelijk een leeromgeving, dat merk ik nog elke dag. Ik vind de UT een geweldige werkgever en heb nooit aan iets anders gedacht. Sommige veranderingen gaan de laatste jaren alleen te snel naar mijn idee. Soms is het bijna niet bij te houden, terwijl ik iemand ben die zich snel aanpast, maar dat geldt niet voor iedereen. Denk aan alle digitale ontwikkelingen. De aandacht die er voor diversiteit is zie ik als iets heel goeds. Toen ik hier begon was de benadering richting vrouwen heel anders.’
Emotioneel
Ondanks de enorme tevredenheid, komt er op 1 februari aanstaande een einde aan het huwelijk tussen de UT en Fernandez Fernandez. Een einde waar ze niet makkelijk over praat. ‘Hou op, ik word al emotioneel als ik er aan denk. De UT is mijn tweede huis zoals Nederland mijn tweede land is. Ik ga mijn collega’s vreselijk missen. Vorige week volgde ik een driedaagse cursus over pensioen en perspectief. Die gaf me gelukkig wat handvaten, maar ik kijk er niet naar uit.’
Fernandez Fernandez gaat vervroegd met pensioen. Een keuze die ze omschrijft als moeilijk, maar noodzakelijk. In de coronapandemie kwam ze zichzelf behoorlijk tegen. ‘Weet je wat het gekke is? In de eerste week van het thuiswerken dacht ik nog: goh, wat lekker! Nou, dat heb ik geweten.’
Ze kan het verplichte thuiswerken mentaal moeilijk verwerken, is continu aan het werk en komt niet meer uit haar werkbubbel. ‘Ik voelde dat ik tegen een burn-out aan zat. Als één van de weinigen kreeg ik toestemming om op de campus te werken, omdat ik het niet meer aan kon. Over de rol van de UT in de coronatijd ben ik heel positief, maar corona had mentaal veel impact op mij. Ik ben heel sociaal ingesteld en heb mensen om mij heen nodig.’
De terugkeer naar de deed haar goed, maar over een aantal weken houdt het toch op. Hoe ze haar dagen vanaf dan doorkomt? ‘Ik heb in de coronaperiode leren wandelen en wil de pelgrimsroute naar Santiago de Compostella gaan lopen. Daar ga ik mij op voorbereiden: zeshonderd kilometer wandelen door de prachtige Spaanse natuur.’
En zo keert de geboren Spaanse, die op haar achttiende niet terug kon naar Spanje, alsnog terug naar het land van de zon. Definitief? ‘Daar heb ik over nagedacht, maar ik heb hier een dochter, een zoon en kleinkinderen. Ik wil wel langere periodes – maanden zelfs – terug. Ik heb nog veel familie in Spanje, dus daar kijk ik naar uit. Ik hou enorm van flamenco en de rumba. Ik ga overal dansen in Spanje.’
