President Trump heeft het gemunt op de Amerikaanse universiteiten. Vooral de prestigieuze Harvard University moet het ontgelden. In april stelde Trump allerlei eisen: de toelating van studenten moest anders en ook het personeelsbeleid moest op de schop. Toen Harvard weigerde, trok hij 2,2 miljard dollar aan financiering in.
Rookgordijn
Dat mag niet, oordeelt de federale rechter van Massachusetts, de thuisstaat van de universiteit. Alleen als een partij zich niet aan z’n afspraken houdt, mag je een contract opzeggen. Maar dat is hier niet aan de hand.
Trump claimt dat Harvard te weinig doet tegen antisemitisme op de campus. Maar dat argument is een ‘rookgordijn’ voor een ‘ideologische gemotiveerde aanval op de universiteiten’, staat in de uitspraak.
Straf
De regering mag van de rechter geen strafkortingen meer opleggen, want daarmee schendt Trump niet alleen de rechtszekerheid van instellingen, maar ook hun vrijheid van meningsuiting. In de VS hebben bedrijven en instellingen die vrijheid ook.
De regering zal vrijwel zeker tegen de uitspraak in beroep gaan, melden verschillende Amerikaanse media. En voor sommige universiteiten komt de uitspraak sowieso te laat. Trump heeft inmiddels meerdere universiteiten op de knieën gedwongen door te dreigen met miljoenenkortingen.
Afpersing
Het is een vorm van afpersing, zei Claudine Gay woensdagmiddag in de Waalse Kerk in Amsterdam over deze afspraken. Een schikking is volgens haar ook geen oplossing. ‘Trump wil dat Harvard 500 miljoen dollar losgeld betaalt. Maar de hoogte van dat bedrag is willekeurig. We leven in een verontrustende tijd’, voegt ze eraan toe.
Claudine Gay opende woensdag het academisch jaar van het NIAS, een onderzoeksinstituut van de KNAW. Tijdens haar speech vermeed ze elke toespeling op Trump, maar in een vragenrondje achteraf was ze kritisch – ook op het feit dat Harvard überhaupt met Trump onderhandelt. ‘Dat is teleurstellend voor de mensen die naar Harvard opkijken.’
Het is een van haar eerste publieke optredens sinds haar vertrek als president van Harvard. In juli 2023 werd ze president van de universiteit, maar een half jaar later stapte ze onder grote druk weer op. Met name Republikeinen vonden dat ze te weinig deed tegen demonstranten die op haar campus ‘From the river to the sea’ scandeerden. Gay is nog steeds hoogleraar politicologie aan Harvard.
Machtsgreep
In Amsterdam klonk ze strijdbaar. Na haar toespraak reageerde ze fel op de vraag van de gespreksleider of universiteiten deze aanval van Trump over zichzelf afgeroepen hebben. Zijn ze bijvoorbeeld te veel meegegaan in het discours over diversiteit? ‘Niets rechtvaardigt deze aanvallen, het is autoritarisme’, zei Gay onder luid applaus. ‘Ze willen dat we praten over de excessen van links, terwijl we moeten kijken naar de machtsgreep die nu gaande is.’
In de VS trok de rechter even later een soortgelijke conclusie. De aanval van Trump op de universiteiten heeft weinig te maken met de demonstraties op de campus en vermeend antisemitisme, aldus de rechter, ‘maar alles met de macht en de politieke overtuigingen van de regering’.
