Toen Rusland vorig jaar Oekraïne binnenviel gaven de meeste universiteiten en hogescholen nieuwe Oekraïense vluchtelingstudenten duizenden euro’s korting op hun collegegeld. Maar de instellingen moesten die korting uit eigen zak bijpassen: het inmiddels gevallen kabinet wil de studie van deze vluchtelingstudenten niet bekostigen.
Veel instellingen vinden dat nu te duur. Een inventarisatie onder 15 van de 38 hogescholen leert dat zes daarvan het komend collegejaar opnieuw het wettelijke collegegeldtarief van 2.314 euro vragen aan gevluchte Oekraïense eerstejaarsstudenten.
Nieuwe Oekraïense eerstejaars gaan dus vele duizenden euro’s meer betalen voor een studie. Het kan zomaar oplopen tot ruim achtduizend euro (bij Saxion en de HAN) of elfduizend euro (bij BUas). De huidige studenten mogen hun opleiding wel tegen het lagere tarief afmaken.
Financiële impact
Hogescholen die stoppen met de korting noemen als reden dat ze de kosten zonder steun van het ministerie van OCW niet kunnen betalen. Een woordvoerder van kunstacademie ArtEZ licht toe het ‘bijzonder’ te vinden dat ‘de instellingen hiertoe door demissionair minister Dijkgraaf wel worden opgeroepen maar hier vervolgens geen financiële compensatie tegenover stelt’. Saxion vreest dat het ‘een grote financiële impact’ zou hebben om nieuwe eerstejaars de korting te blijven geven omdat er op de instelling relatief veel Oekraïense studenten studeren.
De hogescholen die de studenten wél korting blijven geven doen dat uit solidariteit met de oorlogsvluchtelingen. Wijnand van den Brink, bestuurder van de Hogeschool Rotterdam zegt tegen nieuwsplatform Profielen dat ‘we niet moeten vergeten dat het nog steeds oorlog is in Oekraïne en dat vele jonge mensen hierdoor worden geraakt’.
De Haagse Hogeschool benadrukt dat de steun in lijn is met de doelstelling om zich in te zetten voor een ‘rechtvaardigere wereld’ en weerklank vindt bij de ‘sterk internationale community van studenten en medewerkers’. De Hogeschool Utrecht gaat ook door met de korting en ondersteunt de studenten vanuit een speciaal profileringsfonds.
UT zet korting door
Uit een eerdere rondgang van de NOS bleek al dat acht van de dertien universiteiten stoppen met de korting. De UT was een van de instellingen die het collegegeld voor vluchtelingstudenten verlaagde naar het wettelijke tarief. Dat zet de UT komend collegejaar door, blijkt uit een besluit van het college van bestuur.
Geen overheidssteun
Vorig jaar namen de instellingen ook zelf de kosten op zich. Ze vroegen demissionair minister Dijkgraaf om het in het vervolg mogelijk te maken voor deze studenten om met het lagere tarief te studeren, maar die weigerde in juni om hun daarbij te ondersteunen. Koepels Vereniging Hogescholen (VH) en Universiteiten van Nederland (UNL) meldden vervolgens dat de instellingen het niet zouden volhouden.
De instellingen besloten om de studenten die al studeerden te blijven ondersteunen, maar eerstejaars niet meer tegemoet te komen. Minister Dijkgraaf spoorde ze deze maand nog aan om het tarief ‘eigenstandig te verlagen’. Enkelen gaven er gehoor aan.
Als de eerstejaars te weinig geld hebben en toch willen studeren, dan kunnen ze aankloppen bij de Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF. De stichting kreeg voor dit collegejaar al tientallen aanvragen van Oekraïense vluchtelingen binnen, aldus een woordvoerder. ‘Waar mogelijk proberen wij ze te ondersteunen, maar we hebben beperkte middelen.’
Vluchtelingstudenten uit Oekraïne zonder Oekraïense nationaliteit hebben al helemaal weinig kans. Als deze zogenoemde ‘derdelanders’ geen verblijfsvergunning krijgen dan moeten ze Nederland verlaten.
Het kabinet is gevallen op het onderwerp van de migratie en vluchtelingen. Het was duidelijk dat minister Dijkgraaf van D66 met de kwestie in zijn maag zat. Hij noemde het ‘belangrijk om te laten zien dat Nederland vluchtelingen en studenten uit oorlogsgebieden warm welkom heet’, maar kon financieel niets voor hen betekenen zolang de gesprekken in het kabinet over migratie nog niet waren afgerond.
Steekproef
Voor de inventarisatie heeft het HOP hogescholen benaderd, hun sites bekeken of zich gebaseerd op eerdere berichtgeving. Uit de steekproef komt naar voren dat Windesheim, BUas, ArtEZ, Fontys, Hanzehogeschool, Saxion en de HAN komend studiejaar geen korting geven aan de eerstejaars vluchtelingstudenten uit Oekraïne. Avans, Inholland, De Haagse Hogeschool, Hogeschool Rotterdam, Wittenborg, Hogeschool Utrecht, Hogeschool van Amsterdam en de HZ hanteren wel een verlaagd tarief. Andere hogescholen zijn wel benaderd maar konden nog geen antwoord geven.
