Het is survival of the fittest, zegt de 24-jarige student bedrijfseconomie Karman uit Bonaire over zijn verhuizing naar Nederland. ‘De cultuur is volkomen anders dan die van de Antillen. Hier moet je echt voor jezelf opkomen en alles zelf regelen. Daarnaast heb je te kampen met eenzaamheid. De vooroordelen die iedereen heeft, daar moet je mee zien te leven.’
Het is een voorbeeld uit het vandaag verschenen rapport ‘Kopzorgen van Caribische studenten’ van de Nationale Ombudsman. Jaarlijks beginnen zo’n 1.600 jongeren uit Curaçao, Aruba, Sint Maarten en Caribisch Nederland hier vol goede moed aan een studie.
In de knel
In de praktijk komen ze om verschillende redenen in de knel. De studenten hebben vaak geen idee wat hen in Nederland te wachten staat, meldt het rapport. Het gaat dan niet alleen om studeren: ze moeten ook opeens woonruimte vinden en uitzoeken hoe het ov werkt.
Problematisch is dat veel Caribische jongeren hun studie starten met een taalachterstand. Op de universiteit of hogeschool wordt verwacht dat zij het Nederlands op hoog niveau beheersen. Maar dat is niet gemakkelijk wanneer de voertaal thuis Papiaments of Engels is.
En dan zijn er nog allerlei bureaucratische worstelingen. Caribische studenten krijgen op de eilanden geen burgerservicenummer en hebben bij aankomst dus ook geen DigiD om hun zaakjes op orde te krijgen. Daarnaast komen ze niet in aanmerking voor de zorgtoeslag. Wie deze per ongeluk toch aanvraagt, moet later veel geld terugbetalen.
Andere humor
Belangrijker misschien is dat Caribische studenten niet altijd met open armen ontvangen worden door hun ‘blondharige, blauwogige’ klasgenoten. Die zouden soms vooroordelen hebben en vaak nogal bot en direct uit de hoek komen. Ook het verschil in humor maakt aansluiting vinden lastig.
Dit alles kan ertoe leiden dat deze studenten zichzelf als tweederangsburger zien, waarschuwt het rapport. Ze hebben vaker last van psychische problemen, lopen studievertraging op of vallen zelfs uit.
Actie
Het kabinet moet daarom nú in actie komen, schrijft de Nationale Ombudsman aan minister Van Engelshoven. Hij bepleit onder meer betere voorlichting en psychologische begeleiding, en voor toegang tot de Nederlandse basisverzekering en de zorgtoeslag. Ook zou er een beter systeem moeten komen voor het afbetalen van de studieschuld.
De onderzoekers enquêteerden 624 Caribische studenten, hielden diepte-interviews en rondetafelgesprekken en staken hun licht op bij meer dan vijftien organisaties, waaronder het ministerie van OCW, studiefinancier DUO, studentenhuisvesters en partijen die Caribische studenten begeleiden.
