‘Het schoolplein verplaatst langzamerhand naar de digitale wereld. Dat is leuk, maar soms lastig,’ vertelt Schouwstra. Maandagmiddag verdedigde hij zijn onderzoek getiteld: ‘Social media interaction between teachers and pupils.’ ‘Leerkrachten hebben een speciale status, en worden sneller getolereerd in een groepsapp dan bijvoorbeeld ouders.’
Smartphonegesprekken
‘Een groot deel van de leerlingen neemt sinds een aantal jaar al in groep 8 of eerder een smartphone mee naar school. Via sociale media hebben ze contact klasgenoten. Leerkrachten staan nu buiten die online wereld, terwijl zij wel sinds 2015 verplicht zijn zorg te dragen voor een veilig sociaal klimaat op school, zowel online als offline,’ aldus Schouwstra.
In een verkennend onderzoek liet hij zeven leerkrachten zes weken lang deelnemen aan WhatsApp-groepen en Instagram met leerlingen. Schouwstra: ‘Door middel van interviews, dagboekstudies en discussies onder leerlingen ontdekte dat de aanwezigheid van docenten in zo’n klassenapp wel degelijk positieve effecten kan hebben op het sociale gedrag van leerlingen.’
Appje
Sommige kinderen kunnen volgens Schouwstra op sociaal gebied ‘op het schoolplein’ niet goed meekomen, maar door de aanwezigheid van een docent gaat dat in een WhatsApp-groep stukken beter. Ook is de drempel om een docent om hulp te vragen lager. ‘Een appje is zo verstuurd.’
Maar online meekomen blijft voor zowel docenten als leerlingen een uitdaging. ‘Niet alle leerlingen hebben een smartphone, waardoor er extra inspanningen geleverd moeten worden om ook deze kinderen erbij te betrekken. Daarnaast zijn veel leerlingen in het begin bang dat ze de hele dag op hun vingers worden gekeken, achteraf blijkt dat echter wel mee te vallen.'
Groepsgevoel
En wat gebeurt er met leerlingen die achter de rug van de leerkracht zich toch online misdragen, bijvoorbeeld door cyberpesten? ‘Natuurlijk kan er achter de rug van de leerkracht om wel gepest worden, maar de klassen-WhatsAppgroep is de basis voor een positief online groepsgevoel, en heeft ook invloed op onderlinge chatgesprekken. Ook de ouders staan in het algemeen positief tegenover digitale deelname van docenten. Er moet nog veel onderzoek gedaan worden naar inmenging in online-activiteiten van docenten, maar wat ik zelf heb gezien, is dat het in ieder geval geen kwaad kan.’
Ouders
Schouwstra raadt leerkrachten aan zich te mengen in deze online wereld. ‘Zie het als een experiment, leerkrachten hoeven niet meteen alles te weten, maar blijf zoeken naar oplossingen. Betrek ook de ouders erbij, peil hun verwachtingen. Sommigen vinden het goed dat docenten online bereikbaar zijn, anderen stellen vragen bij het online-contact tussen leraar en kind.’
‘Maar’, zegt Schouwstra ‘ouders kunnen die rol van toezichthouder vaak niet vervullen, ze vallen niet goed in de groep. De leerkracht is de enige persoon die ook offline de hele groep bij elkaar heeft, viel me op tijdens het onderzoek. Ze hebben vaak een speciale status.’
Maandagmiddag studeerde Schouwstra cum laude af. Over zijn toekomstplannen: ‘De komende tijd richt ik op mijn werk bij Bureau Jeugd & Media, een organisatie die jeugd voorlicht over onder andere online-media.’
